آیت‌الله منتظری

معنای عصمت

(سؤال) آیا معصوم امکان و توانایی گناه یا اشتباه را ندارد؟ یا به این جهت است که با داشتن همه خصایص و صفات آدمی از گناه و اشتباه دوری کرده و توانسته به مقام عصمت برسد؟ و اصولا استفاده از این کلمه ارزش زحمات آن بزرگواران را کم نمی کند؟ چون در قرآن کریم آمده است که حضرت ابراهیم (ع) بعد از آن همه تجربه و دیدن قدرت خالق، در جواب فرشته که او را به آسمان بشارت داد می‎گوید: من پیر و علیل هستم و همسرم عجوزه، ما چطور فرزنددار می‎شویم ؟ و در موارد مختلفی خداوند رسول گرامی اسلام را مورد توبیخ و عتاب قرار می‎دهد، و همچنین بعضی از پیامبران دیگر. این ها همگی نشان از طبیعی بودن وجود آن ها دارد، با این حال چگونه به آنان معصوم می‎گوییم ؟

جواب: معصوم بودن معصومین (ع) به این معنا نیست که آنان در مقابل گناه مسلوب الاراده و بدون اختیار می‎باشند، بلکه به این معناست که علم قوی آنان به مصالح و مفاسد اعمال و ایمان تام و کامل آن ها به احکام خداوند و پاداش و عذاب او به حدی است که انگیزه نافرمانی از دستورات خداوند و حتی فکر آن در نفوس مطهر آنان به وجود نمی آید. و اگر از خطا و اشتباه در رسالت خود و ابلاغ پیام به مردم و عمل به آن مصون نباشند نمی توانند امین وحی و حافظ شریعت باشند. و طبعا نقض غرض می‎شود و هدف الهی از ارسال رسل و تعیین امام تأمین نمی شود.

برای توضیح بیشتر برای عصمت پیامبران و ائمه معصومین (ع) به کتاب این جانب "از آغاز تا انجام در گفتگوی دو دانشجو"همان. مراجعه کنید.

مراتب و حدود عصمت

(سؤال) آیا عصمت انبیا و ائمه (ع) اکتسابی است یا با عصمت متولد