آیت‌الله منتظری

فی ارض الاسلام، و الساعی فیها فسادا، ان شاء الامام قتله، و ان شاء صلبه، و ان شاء قطع یده و رجله من خلاف، و ان شاء نفاه من الارض"؛المراسم، ص 253. "کسی که در سرزمین مسلمانان سلاح برکشد و در زمین فساد کند اگر امام خواست او را بکشد و اگر خواست او را به دار آویزد و اگر خواست دست و پای او را برخلاف یکدیگر قطع کند و اگر صلاح دانست او را تبعید کند". ایشان احکام چهارگانه را به نحو تخییر ذکر کرده، ولی شیخ طوسی در "نهایه"النهایه، شیخ طوسی، ص 720. به نحو ترتیب ذکر کرده است.

2 - مقدس اردبیلی در کتاب "زبدة البیان" در تفسیر آیه محاربه نوشته است: "لان السعی فی الارض للمحاربة فساد، فکأنه قیل: و یفسدون فی الارض فسادا، و فیه ایضا اشارة الی ان الفساد موجب لجواز القتل"؛زبدة البیان، ص 665. "برای این که تلاش برای محاربه، فساد در زمین است؛ پس مثل این است که گفته شود در زمین فساد می‎کنند فسادی. و در آن همچنین اشاره است به این که فساد موجب جواز قتل او می‎شود".

3 - و در تفسیر آیه شریفه: (من قتل نفسا بغیر نفس أو فساد فی الارض...) ؛سوره مائده (5)، آیه 32. "کسی که نفس محترمی را بدون این که کسی را کشته باشد یا فساد کرده باشد به قتل برساند..." گفته اند: "قیل: کالشرک و قطع الطریق... و الظاهر من الفساد اعم فیدل علی اباحة القتل للفساد"؛زبدة البیان، ص 666. "گفته شده این مثل شرک و کار راهزنان است؛ و ظاهرا مقصود از فساد در زمین اعم از هردو است، بنابراین آیه دلالت می‎کند بر جواز قتل این شخص به خاطر فساد در زمین".

4 - صاحب "جواهر" در ذیل کلام محقق: "محارب به کسی می‎گویند که برای ترساندن مردم سلاح برکشد" نوشته اند: "المحارب کل من جرد السلاح لاخافة الناس؛ و لو واحد لواحد علی وجه یتحقق به صدق ارادة الفساد فی الارض"؛جواهر الکلام، ج 41، ص 564. "محارب هر کسی است که برای ترساندن مردم سلاح برکشد، هرچند یک نفر برای یک نفر باشد