صفحه ۴۹۵

3 - هر رفتار و گفتاری که جنبه تحقیر و مسخره داشته باشد اهانت است، و در این جهت فرقی بین رهبران و دیگران نیست؛ اهانت به هیچ انسانی جایز نیست، ولی تذکر دادن و انتقاد اهانت نیست.

ج - اما نسبت به ماده 698 قانون مجازات اسلامی:

1 - اضرار به معنای ایجاد خسارت و نقص در جان یا مال یا آبروی انسان است؛ مثل این که به او اهانت کنند یا نسبت دروغ یا خلاف بدهند و به شخصیت اجتماعی او لطمه وارد نمایند.

جواب 2 و 3 و 4 - صرف تشویش اذهان از عناوین محرم شرعی و دارای کیفر نیست؛ بلکه اگر مصداق یکی از عناوین محرم مانند تضییع حقوق دیگران و اضرار به غیر قرار گیرد حرام است و چنانچه همراه با قصد باشد حاکم شرع واجد شرایط در صورت احراز آن با بینه و یا اقرار متهم در محیط آزاد می‎تواند در حد معقول و متناسب با گناه او را تعزیر نماید. و در صورتی که شبهه وجود دارد، تعزیر او جایز نیست؛ زیرا "الحدود تدراء بالشبهات". بلی اگر عمل او موجب خسارت و ضرر مادی یا معنوی بر شخص حقوقی یا حقیقی شده باشد باید به هرحال جبران نماید.

عفو جانی قبل از جنایت

(سؤال) آیا شخص مجنی علیه حق دارد جانی را از قصاص عفو نماید یا نه ؟ آیا از قبیل "اسقاط ما لم یجب" نیست ؟ و آیا در صورت داشتن چنین حقی، اولیای دم می‎توانند دیه بگیرند؟

جواب: مسأله بین فقها مورد اختلاف است و به نظر این جانب اگرچه ظاهر آیه شریفه: (و من قتل مظلوما فقد جعلنا لولیه سلطانا) ؛سوره اسراء (17)، آیه 33. "هرکس مظلومانه کشته شد همانا برای ولی او قدرت و حق [قصاص ] قرار داده ایم" این است که قصاص مستقیما حق ولی دم است، ولی با توجه به این که ذی حق اولا و بالذات خود مقتول

ناوبری کتاب