صفحه ۴۷۹

احتیاطی - در مورد آنان معمول داشت ؟

3 - آیا اصولا در مورد اشخاص فوق الذکر و یا سایر کسانی که جرمی را مرتکب می‎شوند، می‎توان حکم زندان و یا تبعید به مدت نامعین صادر کرد و مدت آن را به کیفیت اصلاح مجرم واگذار کرد؟ و یا این که حتما مدت و میزان و نوع مجازات باید در حکم قاضی تصریح شود؟ خصوصا که در بعضی از روایات وارده به مدت یک سال در مورد حبس اشاره شده است.

4 - آیا در مورد اصلاح متهم به جرم، تعریف خاصی در شرع اسلام وجود دارد؟ و چه احکام حقوقی بر آن مترتب است ؟

5 - اصولا در فقه اسلامی برای پیش گیری از وقوع جرم در جامعه و تأمین افراد جامعه از خطر مجرمین چه راه های حقوقی وجود دارد؟ و این اقدامات در صورت وجود، تحت چه عناوین فقهی و مطابق کدام دلیل می‎باشند؟

جواب: به طور کلی حبس و تبعید و تعزیرات دیگر قبل از ارتکاب و اثبات جرم - آن هم از طرق مشروع - جایز نیست؛ زیرا تعزیرات برای جرم ثابت شده است نه اثبات جرم. بلی در مواردی که به تشخیص حاکم شرع جامع الشرایط و تأیید کارشناسان حفظ نظم و امنیت اجتماعی و جلوگیری از تضییع حقوق محترمه متوقف بر مراقبت از اشخاصی باشد، حاکم شرع جامع الشرایط باید حکم مراقبت را به مقدار ضرورت و لزوما با رعایت حفظ آبروی افراد و آزادی کار و کسب آن ها و نیز حقوق خانواده آنان صادر نماید. و حبس آنان و اعمال سایر محدودیت ها که از مقوله مجازات است جایز نیست، زیرا از قبیل قصاص قبل از جنایت می‎باشد. و نیز باید از مراقبت نسبت به زندگی شخصی افراد اجتناب شود؛ و مأموریت این امور به افراد عاقل و بصیر و دلسوز محول شود. البته عناوین: "حفظ امنیت و..." شامل مخالفت های سیاسی و انتقادی که از مقوله امر به معروف و نهی از منکر است، نمی باشد؛ و هرگونه مخالفت با حاکمیت صالح تا جایی که به حد محاربه یا بغی و یا افتراء و تضییع حقوق دیگران نرسد اشکالی ندارد. البته باید علم و عمد و توجه

ناوبری کتاب