آیت‌الله منتظری

برخی دیگر برای دانشمندان و فرهیختگان قابل درک است؛ و البته کار هرکس نیست.

در مورد سؤال نیز اگر فقیه متبحر از ادله مربوطه توانست ملاک قطعی مجازات اسلامی را کشف نماید و به این نتیجه رسید که مصلحت آن از مصالح متغیری است که با تغییر فرهنگ و شرایط زمان و مکان انسان ها قابل تغییر می‎باشد، پس طبعا طبق درک خویش فتوا می‎دهد. و اگر نتوانست به چنین اجتهاد قطعی دست یابد طبعا به اطلاق ادله باید عمل نماید؛ زیرا ظاهر ادله شرعی، دائمی و همیشگی بودن احکام است، مگر این که قرائن قطعی برخلاف آن به دست آید.

اما در این امور مهمه مربوط به نفوس و دماء، بنای شرع بر عدم تفحص و تحقیق و سعی در عدم ثبوت آن هاست؛ چنان که سیره رسول خدا(ص) و امیرالمؤمنین (ع) نیز چنین بود که تلاش می‎کردند افراد متهم اقرار نکنند و شرایط و زمینه اثبات این مجازات ها احراز نگردد و پیوسته بر برائت افراد و پرهیز از اثبات مجرمیت به خصوص در امور جنسی اصرار داشتند.

قضاوت براساس اقرار

(سؤال) در قضاوت شرایط صحت اعتراف چیست ؟ آیا اقرار کسی نسبت به دیگری نافذ است ؟ اقرار فرد نسبت به خود دارای چه شرایطی است ؟

جواب: اقرار بر دو گونه است: یکی برای ثبوت جرم، و دیگری برای کشف امر مجهول.

در مورد اول باید گفت: یکی از راه های ثبوت جرم، اقرار متهم علیه خودش می‎باشد؛ ولی اقرار شرایطی دارد، و از جمله این که در حالت طبیعی و عادی و آزادی کامل و بدون اکراه و تهدید باشد.

حضرت امام صادق (ع) از حضرت امیرالمؤمنین (ع) نقل کرده اند که: "هرکس در حال ترس، یا در زندان، یا در اثر تهدید و یا در حالی که او را عریان نموده باشند به