مرجعیت و قضاوت زن
(سؤال) آیا از آیه شریفه: (الرجال قوامون علی النساء) سوره نساء (4)، آیه 34. میتوان استنباط کرد که زن نمی تواند مرجع تقلید و قاضی شود؟ و یا دلیل دیگری وجود دارد؟
جواب: رجوع به مرجع تقلید از باب رجوع جاهل به عالم یعنی کارشناس و متخصص میباشد که امری عقلایی و مورد امضای شرع مقدس است؛ و در نظر عقلا تفاوتی ندارد که عالم و کارشناس مورد رجوع، مرد باشد یا زن. و دلیل خاص نیز بر منع او از رجوع به زن وجود ندارد.
با توجه به شأن نزول آیه شریفه و سیاق آن، که تفاوت مرد و زن را به عنوان حکمت، قوام بودن مردها ذکر کرده است، مراد "قوام" بودن مردان نسبت به زنان خود میباشد؛ یعنی مردها باید امور همسران خود را که معمولا با سختی و مشکلات همراه است عهده دار شوند.
البته بعضی خواسته اند بگویند: آیه عام است و همه موارد که نوعی ولایت در آن معتبر است، مثل قضاوت و حکومت را شامل میشود. و به هر صورت آیه شریفه ربطی به مرجعیت تقلید، که صرف مراجعه جاهل به احکام به عالم به آن میباشد، ندارد.
اما در رابطه با قضاوت زن، باید توجه داشت که اصل اولی عدم ولایت انسان بر انسان است، و اثبات ولایت احتیاج به دلیل دارد؛ و در مورد قضاوت که نوعی ولایت است، این اصل تخصیص خورده است، و قدر متیقن از ادله تخصیص، با حفظ شرایط دیگر، نفوذ قضاوت مرد بوده و قضاوت زن مشکوک الاعتبار میباشد.
به علاوه، قضاوت و رهبری نوعی اعمال ولایت بر دیگران است و معمولا مستلزم عوارضی است و کار دشواری میباشد که نوعا با ویژگی های جسمی و