صفحه ۴۲۵

از آن عمل برای ما حجت است و آن، همان زمانی بوده که برده گرفتن سنت تاریخی جوامع انسانی بوده است. و ادله لفظی برای جواز برده گرفتن نیز معلوم نیست نسبت به همه زمان ها و حالات حتی زمان ما که شرایط دنیا و جوامع تغییر کرده است اطلاق زمانی و احوالی داشته باشد.

شبیه سازی انسان

(سؤال) در طول تاریخ بشر همیشه تولید مثل با آمیزش جنس نر با ماده بوده است، ولی به تازگی علم پزشکی با ایجاد روش "شبیه سازی" نقش یکی از دو جنس، و گاه هردو جنس را حذف و کار آن ها را به تنهایی در آزمایشگاه انجام می‎دهد. با عنایت به این مطلب که متخصصین این امر هیچ عناد و دشمنی با خداوند ندارند و هدف اکثر آنان خلق انسان به عنوان پیش آزمایش و نمونه در مطالعات علمی است، نظر اسلام در این باره چیست ؟

جواب: اسلام مشوق دانش بشری است، مشروط به آن که در جهت کمال و سعادت بشر باشد؛ و در مورد سؤال نیز، شبیه سازی و مانند آن اگر مستلزم نقض اصول اخلاقی و شرعی و هتک حرمت و کرامت انسانی و اختلاط انساب و اختلال نظام خانوادگی و نیز اختلال نظام حقوقی بشری نشود، منعی ندارد. و هیچ گاه دخالت در کار خدا محسوب نیست؛ زیرا آفریننده حقیقی هر موجودی خداوند است، و در عالم هستی هر موجودی - هرچند کار شبیه سازی - به نحوی مستند به خداوند است. کارشناسان و متخصصین مانند والدین زمینه ساز هستند و خالق و مصور، خداوند است. (هو الذی یصور کم فی الارحام کیف یشاء) ؛سوره آل عمران (3)، آیه 6. "همو است کسی که شما را در رحم ها هرطور بخواهد شکل می‎دهد". ضمنا دمیده شدن روح اختصاص به درون رحم ندارد، بلکه در خارج از رحم نیز ممکن است اتفاق افتد، و منافاتی با انتساب آن به خداوند ندارد؛ زیرا تمام آنچه در نظام خلقت پدید می‎آید، چه طبیعی و

ناوبری کتاب