و اصل به بردگی گرفتن انسان در آن روزگار یک امر متداول بود که سابقه ممتد در تاریخ بشر داشته است، و لغو برده داری در آن زمان ها علاوه بر عدم امکان آن، برخلاف مصلحت عمومی جامعه نیز بوده است و نیاز به مرور زمان داشته و اسلام با تدابیر خاصی به این امر مهم پرداخته است. زیرا از طرفی، برای آزاد کردن برده، ثواب و پاداش معنوی زیادی مقرر نموده؛ و از طرف دیگر، آزاد کردن برده را به عنوان کفاره بعضی از گناهان قرار داده است؛ که در توضیح المسائل، مسائل مربوط به کفاره روزه خواری عمدی، کفاره نذر و قسم و کفاره قتل عمد ذکر شده است. و همین که اسلام با مقرر نمودن این طرق با بقا و استمرار برده داری مخالفت کرده است بهترین دلیل است که از ابتدا هم با آن مخالف بوده است.
احکام دائمی اسلام و برده داری
(سؤال) بعضی میگویند: آیا موضوع برده گرفتن در جنگ های فعلی هم صادق است ؟ در آن صورت حقوق زنان چه میشود؟ اگر شوهر زنی در جنگی با مسلمین شرکت داشته به زن او چه ربطی دارد؟ اگر ما مسلمین برای خود چنین حقی قائل باشیم آن ها نیز با زنان ما مقابله به مثل خواهند کرد؛ این یک مشکل بزرگ است که باید با درایت و خیراندیشی کسانی چون حضرت عالی حل شود. منظور از کفار که در جنگ ها آن ها را اسیر و برده میکردند، کیست ؟
جواب: به چند نکته توجه فرمایید:
1 - برده گرفتن انسان ها به خصوص در جنگ ها سابقه تاریخی چند هزار ساله داشت. پیامبر اسلام (ص) در شرایطی مبعوث شدند که برده گرفتن یک هنجار و سنت ریشه دار و فراگیر بود؛ و اسلام پیشگام در این زمینه نبود، بلکه پسگام قهری آن بود و نمی توانست این سنت را یک دفعه از جامعه انسانی محو نماید.
2 - بر فرض این که مسلمانان اسیران جنگی را برده نمی گرفتند کفار و مشرکین اسیران مسلمان را به بردگی میگرفتند. بنابراین برده گرفتن مسلمانان از آن ها یک مقابله به مثل بود که در آن شرایط چاره ای جز آن نبود.