اعلان جرم قبل از اثبات آن
(سؤال) آیا قبل از دادرسی عادلانه و صدور حکم قطعی در مورد اتهام شخصیت های حقیقی یا حقوقی، از نظر شرع و قانون میتوان آن ها را از طریق رسانه ها در بین مردم مجرم و گناهکار معرفی نمود؟
جواب: در مورد استفاده از رسانه های جمعی در این زمینه چند نکته قابل توجه است:
1 - با توجه به نقش گسترده رسانه ها در فضاسازی و ایجاد جو در جهت محکومیت و ضرر متهم، و نیز در جهت تحت تأثیر قرار دادن محکمه و قاضی، هرگونه استفاده یک طرفه از آن ها بسا موجب خروج دادگاه و قاضی از بی طرفی خواهد شد و در نتیجه چنین محکمه ای صلاحیت قضاوت را از دست خواهد داد. علاوه بر این که تخریب چهره افراد در بین مردم، حرام قطعی است؛ به ویژه این که برای او هیچ امکان دفاعی فراهم نباشد.
2 - اعلام جرائم یا اتهامات توسط رسانه ها - آن هم قبل از ثبوت شرعی و قانونی در محکمه صالح - خود جرمی مسلم است؛ و در اصل سی و نهم قانون اساسی میخوانیم: "هتک حرمت و حیثیت کسی که به حکم قانون دستگیر، بازداشت، زندانی یا تبعید شده به هر صورت که باشد ممنوع و موجب مجازات است". البته پس از ثبوت جرم بسا اعلام عمومی نوعی مجازات به شمار آید، که آن هم اختصاص به موارد خاصی دارد که در شرع وارد شده است. شاید فلسفه این که در قرآن کریم در مورد اجرای حد بر زن و مرد زناکار فرموده: (و لیشهد عذابهما طائفة من المؤمنین) ؛سوره نور (24)، آیه 2. "باید مجازات آنان را عده ای از مردم مؤمن مشاهده نمایند"، علاوه بر تنبه و توجه عمومی چنین باشد که زن و مرد زناکار به مردم معرفی شوند و همین معرفی شدن و حضور عده ای از مردم در صحنه اجرای حد نوعی تشدید مجازات باشد.
.jpg)
