آیت‌الله منتظری

شبهاتی پیرامون عصمت پیامبران

(سؤال) اگر انبیای اولوا العزم معصوم هستند چرا ابراهیم نبی به دروغ تمارض کردند تا در شهر مانده و بت ها را بشکنند؟ آیا معصومین می‎توانند دروغ مصلحتی بگویند؟ حضرت محمد(ص) نیز برای مدتی تحت تأثیر جو افترا به عایشه قرار گرفته بودند و به غلط شک داشتند که عایشه مرتکب زنا شده است، ولی بعد به اشتباه خود پی می‎برند. آیا اگر ایشان فوت کرده و فرصت اصلاح اشتباه خود را نداشتند مسلمانان عایشه را زناکار می‎دانستند؟ همچنین است ترش رویی ایشان با ابن ام مکتوم و ترجیح دادن مباحثه با سران قریش بر پاسخ گویی به سؤال یک نیازمند که در سوره عبس به آن اشاره شده است و خطاهایی از این قبیل که شما خود به آن ها آشناترید و برای اختصار مطلب اشاره بیشتری نمی کنم.

جواب: 1 - با توجه به آیه 84 سوره صافات که درباره حضرت ابراهیم (ع) می‎فرماید: (اذ جاء ربه بقلب سلیم ) ؛ "دلی سالم از هر عیب را نزد پروردگار خود آورد"، قطعا او از هر گونه دروغ گفتن پاک و مبراست؛ و صاحب قلب سلیم هرگز خود را به گناه دروغ گویی نمی آلاید. و از طرفی از او حکایت نموده که صریحا گفته است: من مریضم. و ظاهرا آیه دلالت براین می‎کند که او واقعا مریض بوده و بیماری خود را بهترین بهانه برای عدم شرکت در مراسم جشن بت پرستان دانسته است. بنابراین هر چند این احتمال وجود دارد که حضرت ابراهیم (ع) در مقام "توریه" بوده است، ولی دلیلی ندارد که حتی بگوییم او در این جا "توریه" کرده است. توریه یعنی گوینده تعبیری به کار ببرد که شنونده از ظاهر آن معنایی بفهمد ولی خود او معنای دیگری را اراده کرده باشد.

این احتمال هم هست که وقتی ابراهیم (ع) به ستارگان نظر افکنده، براساس قواعد