آیت‌الله منتظری

نیکو با مخالفان سیاسی به چشم می‎خورد که قبلا به برخی از آن ها اشاره کردم؛ از جمله آنچه از کتاب های: "غارات"، "انساب الاشراف" و "مصنف ابن ابی شیبه" نقل شد. عفو و گذشت و مدارای حضرت با مخالفین خود، که نه او و نه حکومت او را قبول داشتند و متشکل نیز بودند، به گونه ای بود که حتی کسی همچون عبدالله بن کواء که از سران خوارج بود - و خوارج رسما شعار براندازی می‎دادند - در مسجد و در حضور جمعیت در نماز حضرت با خواندن آیه قرآن - که مربوط به مشرکین است - اخلال می‎نمود و به ایشان توهین می‎کرد؛ ولی حضرت شعارها و اهانت های او را تحمل می‎کرد و تا زمانی که آنان دست به سلاح نبردند و خون بی گناهان را نریختند به جنگ با آنان نپرداخت.

هیچ گاه حاکمیت با خشونت و انتقام جویی و کشتار و سرکوب تقویت نمی گردد، بلکه روزبه روز فاصله بین ملت و حاکمیت بیشتر می‎شود. البته حدود مشخصه الهی در موارد خود پس از ثبوت از راه شرعی باید اجرا گردد، ولی سایر مجازات های شرعی و قانونی که از قبیل تعزیرات می‎باشند همیشه لازم الاجراء نیستند، بلکه در حد امکان باید با عفو و گذشت و یا تخفیف برخورد نمود، به خصوص نسبت به افراد بزرگ و خوش سابقه.

این همه آیات و روایات وارده در رابطه با عفو ناظر به همین امر است، برخی از آن ها را سابقا یادآور شدم، و در این جا نیز به چند نمونه دیگر اشاره می‎شود:

1 - (و لاتزال تطلع علی خائنة منهم الا قلیلا منهم فاعف عنهم واصفح ان الله یحب المحسنین) ؛سوره مائده (5)، آیه 13. "تو پیوسته به خیانتی از آنان مطلع می‎شوی، مگر اندکی از آنان، پس گذشت و صرف نظر کن از آنان، خدا محسنین را دوست دارد".

2 - و عن رسول الله (ص): "علیکم بالعفو فان العفو لایزید العبد الا عزا، فتعافوا یعزکم الله"؛الکافی، ج 2، ص 108، ح 5. "بر شما باد به عفو و گذشت؛ گذشت زیاد نمی کند برای بنده خدا جز عزت را،