صفحه ۳۹۰

به روی لشکر معاویه ببندند آن حضرت مانع گردید.

و زمانی که بعضی از لشکریان معاویه توسط یاران حضرت مورد سب قرار گرفتند، آن حضرت با ناراحتی فرمودند: "انی اکره لکم ان تکونوا سبابین، ولکنکم لو وصفتم اعمالهم و ذکرتم حالهم کان اصوب فی القول و ابلغ فی العذر؛ و قلتم مکان سبکم ایاهم: اللهم احقن دمائنا و دمائهم، و أصلح ذات بیننا و بینهم، و اهدهم من ضلالتهم حتی یعرف الحق من جهله و یرعوی عن الغی و العدوان من لهج به"؛نهج البلاغه، خطبه 206. "همانا من برای شما کراهت دارم که سب کننده باشید، و اگر (به جای سب آنان) کارهای زشت آنان را بر می‎شمردید و وضعیت آنان را گوشزد می‎کردید به صواب نزدیک تر و معذورتر بود. و شما به جای سب آنان می‎گفتید: خدایا خون های ما را حفظ کن و بین ما و آنان اصلاح نما و آنان را از گمراهی هدایت کن تا آنان که جاهلند حق را بشناسند و کسانی که ستیزگی و دشمنی با حق می‎کنند دست بردارند و باز گردند".

مراعات عرض و حیثیت اهل صفین توسط آن حضرت - تا آن جا که به یاران خود دستور می‎دهد به جای سب به آنان دعا کنند - نه از روی ترس و تقیه، بلکه نشانه ای از فرهنگ غنی اسلام و شرح صدری است که باید در حاکمان دینی وجود داشته باشد.

هشتم: حق مصونیت از تعرض قضایی.

1 - در کتاب "غارات" از حضرت علی (ع) نقل شده است که فرمودند: "انی لا آخذ علی التهمة، و لا اعاقب علی الظن..."؛الغارات، ج 1، ص 371. "همانا من کسی را به صرف اتهام بازداشت نمی کنم و با کمان و ظن مجازات نمی نمایم".

2 - و نیز در همان کتاب آمده است: حضرت امیر(ع) در رابطه با خریت بن راشد - که از سران معروف خوارج بود - و اعتراض به عبدالله بن قعین به آن حضرت که چرا او را آزاد گذاشته ای و در بند نمی کشی و از او تعهدی نمی گیری، فرمودند: "اگر ما هرکس را به صرف اتهام دستگیر نماییم زندان ها پرخواهد شد". سپس فرمودند: "من

ناوبری کتاب