صفحه ۳۸۳

حقوق مخالفان در اسلام

(سؤال) حقوق شرعی "مخالف سیاسی" چیست ؟

جواب: مخالف سیاسی - چه کسی که اصل نظام و حاکمیت دینی را قبول دارد ولی به شیوه و سیاست حاکمان انتقاد دارد، یا کسی که اصل نظام و حاکمیت دینی یا ساختار سیاسی نظام و یا صلاحیت حاکمان را قبول نداشته باشد - از دیدگاه شرع دارای حقوقی است؛ که این حقوق اختصاص به مسلمانان ندارد، و شامل آنان - اعم از شیعه و سنی - و غیر مسلمانان می‎گردد.

اما در غیر مسلمانان در مثل جامعه ایران تابع توافق هایی است که در قرارداد میان آن ها و مسلمانان منعقد شده است، و یا در قانون اساسی بیان شده است.

حضرت امیر(ع) در نامه به مالک اشتر در رابطه با رعیت می‎فرماید: "فانهم صنفان: اما اخ لک فی الدین، او نظیر لک فی الخلق..."؛همان. این جمله اشاره است به حق هم کیشی و حق هم نوعی.

حقوق اجتماعی مسلمانان اهل سنت نیز همانند شیعیان است؛ یعنی اگر صلاحیت های لازم را دارا باشند از دیدگاه اسلام شایستگی تصدی مناصب و مشاغل مختلف را دارا می‎باشند؛ مگر این که در قراردادی که مورد توافق باشد (همچون قانون اساسی) پیش بینی دیگری شده باشد، و جنبه اکثریت ملت را در نظر گرفته باشند.

بنابراین مخالفان سیاسی - از هر فرقه و مذهبی که باشند - دارای حقوقی هستند، که اجمالا به برخی از آن ها اشاره می‎شود:

اول: حق آزادی بیان و اظهار نظر؛ این حق عام و نسبت به موافق و مخالف یکسان است. و در مورد مخالف هدف ها و عرصه های مختلفی قابل تصور است:

ناوبری کتاب