صفحه ۳۸۰

است. و در مورد سؤال حفظ جان دیگران، گرچه واجب است ولی در مواردی که انسان علم داشته باشد در اثر اقدام به حفظ جان دیگران جان خود را از دست می‎دهد، دلیلی بر وجوب یا جواز آن نیست؛ مگر در مواردی که احراز شود حفظ جان دیگری چنان اهمیتی دارد که در هر صورت حفظ آن لازم است، مثل این که حفظ جان معصوم (ع) یا عده زیادی از مسلمانان بر آن توقف داشته باشد و نیز در مورد سایر افرادی که عدم حفظ جان آنان موجب اختلال نظام جامعه شود. و بعید نیست بعضی از وظایف پلیس چنین باشد. همان طور که در مواردی که فردی بداند خطر قطعی متوجه جان مجموعه ای از افراد از جمله خود او است، تحمل خطر برای این که حداقل جان دیگران حفظ شود عقلا و عرفا و شرعا مطلوب است.

و اهدای عضوی از بدن به دیگری که نیاز دارد در صورتی که مستلزم خطر جانی برای اهدا کننده باشد، اشکال دارد.

جایگاه حقوق بشر در اسلام

(سؤال) در اسلام چقدر به حقوق بشر توجه شده است ؟ مسأله ای که امروزه گریبان گیر بسیاری از کشورهاست و طرف دیگر کشورهای مترقی ادعا دارند که پرچمدار دفاع از حقوق بشرند، و با توجه به این نکته که اسلام کامل ترین قوانین حقوقی را در بر دارد، علت این هجمه علیه اسلام را که گفته می‎شود اسلام حقوق بشر را پایمال می‎کند در چه می‎بینید؟

جواب: اسلام برای انسان با قطع نظر از رنگ، نژاد، زبان و مذهب، حقوقی قائل است؛ این حقوق بعضا طبیعی و فطری است، و بعضا اجتماعی و مدنی. در حقوق طبیعی همه افراد مساوی هستند مانند: حق حیات، حق فکر کردن و اظهار آن، حق انتخاب شغل و مسکن و همسر و نظایر این ها. اما در حقوق اجتماعی و مدنی، بخشی از آن ها که ناشی از تفاوت افراد در خلقت و استعدادهای خدادادی، و یا مربوط به تلاش و فعالیت علمی و عملی آنان می‎باشد طبعا متفاوت هستند. این گونه حقوق معمولا منشاء تکالیف و مسئولیت های اجتماعی می‎باشد، مانند تفاوت بعضی از

ناوبری کتاب