صفحه ۳۷۳

استفاده از تکثیرهای بدون اجازه، جایز نیست. و در این حکم بین مسلمانان و غیر مسلمانانی که محارب نیستند تفاوتی نیست. لازم است مسلمانان متعهد در ایجاد این قبیل آثار، سبقت گیرند تا استفاده مادی از آن ها عاید کفار نشود.

واگذاری حق

(سؤال) به دانشجویان بن خرید کتاب تعلق می‎گیرد که می‎توانند به وسیله این بن ها تخفیف بگیرند. اگر فردی که دانشجو نیست بخواهد با اجازه دانشجو از این بن استفاده کند و کتاب بگیرد آیا مجاز است ؟ اگر دانشجوی دیگری بخواهد از بن چند نفر استفاده کند چطور؟

جواب: در موارد ذکر شده ملاک اجازه و نظر دهندگان بن کتاب می‎باشد؛ باید از آنان سؤال شود.

حقوق متهم

(سؤال) مسأله دفاع از حقوق شخصی در مورد شخص متهم چگونه تبیین می‎شود؟ با توجه به این که به آبروی مؤمنی که در معرض اتهام قرار گرفته تعرض شده و مسائلی به او نسبت داده شده است، او چگونه می‎تواند در مقام دفاع از خود برآید؟

جواب: مسأله حفظ حیثیت و آبروی انسان ها از معدود مسائلی است که در شرع مقدس نسبت به آن تأکید فراوان شده است. بنابراین محاکم قضایی مجاز نیستند بدون مدرک و دلیل محکم افراد را متهم یا احضار و یا بازداشت نمایند؛ زیرا همه این کارها ضربه به آبروی افراد است؛ و به صرف احتمال نباید اقدام شود.

علاوه بر این، محاکم شرعا مجاز نیستند - چه قبل از ثبوت جرم و چه بعد از آن مسأله اتهام و یا جرم افراد را بدون رضایت آنان علنی نمایند، مگر در موارد خاصی که در شرع بیان شده است. محاکم موظف اند هرگونه خسارات جانی، مالی و به ویژه حیثیتی را در صورت کشف خلاف، جبران کنند و از افراد متهم نیز اعاده حیثیت نمایند. از حضرت امام جعفر صادق (ع) روایت شده است که فرمودند: "کسی که علیه

ناوبری کتاب