آیت‌الله منتظری

حق معنوی

(سؤال) از رساله استفتائات حضرت عالی استفاده می‎شود که حقوق مؤلفان، مخترعان و ناشران را قابل نقل و انتقال و دارای ارزش مالی می‎دانید؛ آیا باید در ضمن معامله ای به این حقوق تصریح شود؟ و آیا تمام آثاری که امروز برای حقوق ناشران، هنرمندان، مؤلفان، مخترعان و مکتشفان قائل هستند از نظر شرعی اعتبار دارد؟

جواب: اگر کتاب را مؤلف یا ناشر به شرط این که از روی آن چاپ نشود بفروشد، باید خریدار طبق شرط عمل کند؛ و همچنین اگر مخترع مصنوع خود را مشروط بر این که از روی آن مانندش ساخته نشود بفروشد، باید طبق شرط عمل شود. و اگر هنگام معامله تصریح به شرط نشود ولی مثلا در مورد کتاب شرط مذکور نوشته شده باشد، بعید نیست حکم شرط در ضمن عقد را داشته باشد؛ بلی اگر خریدار مطلع نباشد، پس از اطلاع اختیار فسخ خواهد داشت. و به هرحال امتیاز، ارزش مالی دارد.

ملکیت و حق

(سؤال) با توجه به قانون حق چاپ و تکثیر، استفاده از نرم افزارهای کامپیوتری و کتاب های خارجی و کپی شده متعلق به غیر مسلمان و قیمت سرسام آور اصل آن ها، تکلیف چیست ؟

جواب: ملکیت و حق از امور اعتباری عقلا است، و نرم افزارهای کامپیوتری و حق التألیف و حق الاختراع و امثال این ها نزد عقلا و عرف، ارزش مالی دارند، و طبعا به وجود آورنده آن ها مالک آن ها می‎باشد، و او حق محدود نمودن آن ها را دارد؛ به علاوه اگر در ضمن عقد لازم، عدم تکثیر شرط شود، عمل به شرط، لازم است و