آیت‌الله منتظری

حجاب و محدودیت

(سؤال) امروز حتی مسلمین جهان در مورد حجاب شک کرده اند، شهید مطهری گفت: حجاب مصونیت است نه محدودیت، ولی در عمل معلوم شد که حجاب، محدودیت است نه مصونیت. آیا باید زن امروز را مثل زن چهارده قرن پیش مراقبت کرد ولی مرد اصلا مراقبت نمی خواهد؟ به قول یک نفر می‎گفت: اگر دین را زنان می‎آوردند، الان سر مردها چادر بود.

جواب: بی گمان حجاب مصونیت است، و چه بسا محدودیت هم باشد؛ هر عمل به تکلیف ایجابی و سلبی نوعی محدودیت است. مثلا مسلمان روزه می‎گیرد و این روزه برای مصونیت معنوی است، اما محدودیت هم خواهد بود، زیرا نمی خورد، نمی آشامد و نباید سخنی باطل و دروغ نسبت به خدا و معصومین (ع) بگوید؛ پس اشکالی ندارد دستورات و تعالیم دینی در عین حال که مصونیت سازی می‎کنند، ایجاد محدودیت نسبی نیز بنمایند. ایجاد محدودیت در تکالیف دینی به شرط رعایت مصالح عالیه، عیب نیست. هر محدودیتی عیب نیست، اگر محدودیت ها از روی مصالح واقعی و در جهت مصونیت و رسیدن افراد به کمال معنوی که هدف خلقت آنان است باشد، عیب و منفی نخواهد بود. محدودیت به این معنا منحصر به جوامع دینی نیست، بلکه در هر جامعه ای حتی جوامع لائیک و بدون دین، قهرا محدودیت هایی وضع می‎شود، و چنین نیست که هر کسی از هر نظر هر کاری دلش بخواهد بتواند بکند، بدون این که حد و مرزی داشته باشد. البته فرض قرار دادن محدودیت در حکومت دینی در جایی است که اکثریت جامعه به آن رضایت داده باشند، و امکان جمع حقوق اکثر و اقل و استیفای حقوق آنان با هم نباشد؛ که در این فرض، حقوق اکثر استیفا می‎گردد.

اما این که زن امروز مانند زن چهارده قرن پیش باشد را هم کسی نگفته است. زن امروز به مدرسه می‎رود، به دانشگاه می‎رود، در صنایع و مدیریت نقش فعال به عهده