از جمله این آیات است: (ختم الله علی قلوبهم و علی سمعهم و علی ابصارهم غشوة و لهم عذاب عظیم ) سوره بقره (2)، آیه 7.، (فان الله یضل من یشاء و یهدی من یشاء) سوره فاطر (35)، آیه 8.، (و لو شئنا لاتینا کل نفس هدیها و لکن حق القول منی لاملئن جهنم من الجنة و الناس اجمعین) .سوره سجده (32)، آیه 13. ظاهر این آیات این است که بهشت برای عده ای مشخص معین شده، و جهنم نیز برای عده ای که خداوند چشم و گوش آن ها را بسته است، مهیا گردیده است، پس ارزش کار آدمیان در عمل بی فایده است، و همه چیز از قبل مشخص شده است ؟!
در این میان، نقش عقل کجاست ؟ و آیا نقش او در زیر "خدا خواسته"، "مشیت الهی چنین بوده" مدفون نمی گردد؟
جواب: خدای متعال نظام آفرینش را براساس رشته اسباب و مسببات و با توجه به ویژگی هایی که هر درجه ای از درجات هستی دارد ایجاد فرمود. آتش طبعا میسوزاند، یخ سرد میکند، آفتاب روشنی و گرمی ایجاد میکند و... همه این ها به واسطه قابلیت و استعداد مخصوص هر موجود و تحت اراده و قدرت خداوند انجام میشود. و یکی از مخلوقات خداوند انسان است که او را فاعل مختار و دارای عقل و قدرت اراده و انتخاب قرار داده است، و راه خیر و شر و خوبی و بدی، سعادت و شقاوت را اجمالا توسط عقل به او آموخته و تفصیلا توسط انبیا و اولیا و امامان (ع) برای او تبیین نموده است، و او را به شکلی آفریده که میتواند با عقل خود آزادانه راه راست و خیر را انتخاب کند، چنان که میتواند راه بد و شقاوت را انتخاب نماید.
خداوند در قرآن در این رابطه فرموده: (انا هدیناه السبیل اما شاکرا و اما کفورا) ؛سوره انسان (76)، آیه 3. "ما راه را به او [انسان ] آموختیم، چه سپاسگزار باشد و چه ناسپاس". این آیه شریفه اشاره است به همان دو نوع هدایت اجمالی و تفصیلی که توسط عقل و پیامبران (ع) انجام شده است.
.jpg)
