جواب: الف - اگر حکومت، صالح و دارای شرایط مقرره شرعی باشد به مالیاتی که دریافت میکند، خمس تعلق نمی گیرد. و فقهای اسلام نیز با این نام و نشان یکی از مصارف مالیات های رایج و متعارف به شمار نمی روند. و در فرض مذکور حق دریافت خمس هم ندارند.
ب - علت این که اهل سنت خمس مصطلح را پرداخت نمی کنند، این است که غنیمت در آیه شریفه: (واعلموا انما غنمتم من شئ...) ؛سوره انفال (8)، آیه 41. "بدانید هر آنچه را که به عنوان غنائم به دست آورید" را بر خصوص غنائم جنگی حمل کرده اند. و از آن جا که امامت ائمه معصومین (ع) را نپذیرفته اند تفسیر آنان را در روایات منقول بدان معنا که به آن اشاره شد قبول نکرده اند. گرچه شافعی خود در خصوص معادن طلا و نقره و ابوحنیفه نیز نسبت به برخی از معادن، قائل به وجوب خمس آن ها گردیده اند.
آزادی و دموکراسی
(سؤال) امروزه پیرامون "آزادی" و "دموکراسی" از دیدگاه اسلام بحث های فراوانی میشود و نظرات گوناگون و بعضا متعارضی ارائه میگردد؛ عده ای آزادی از دیدگاه اسلام را بسیار محدود دانسته و بعضی حتی آزادی و دموکراسی را محصول غرب دانسته و آن را با ماهیت اسلام در تعارض میبینند. حضرت عالی به عنوان فقیهی که احاطه کامل بر مبانی اسلامی و منابع دینی دارید، حد و مرز آزادی در اسلام را چگونه توصیف میفرمایید؟ و آیا آزادی های سیاسی، عقیدتی، آزادی بیان و مطبوعات و نیز آزادی مخالفان، با روح و ماهیت اسلام در تعارض است ؟ و اساسا وجود "خط قرمز" در اسلام تا چه اندازه صحت داشته و از ورود در آن محدوده منع شده است ؟
جواب: مسأله آزادی یکی از مواردی است که در رابطه با آن برداشت هایی متفاوت وجود دارد و دامنه تغییرات در این زمینه به حدی وسیع است که به دو حالت افراط و تفریط برخورد میکنیم. گروهی معتقد به آزادی مطلق؛ و در مقابل، برخی