صفحه ۳۳۸

از این رو اولا: باید هیأت منصفه از طرف اقشار مردم و از بین افراد بی طرف و خبره نسبت به مسائل سیاسی و حتی المقدور مرضی الطرفین دعوا انتخاب شوند.

و ثانیا: قاضی محکمه نظر آنان را مورد توجه قرار دهد و آنان قاضی را کنترل نمایند.

تزاحم حقوق شخصی و حقوق جمعی

(سؤال) گفته شده است که حکومت، مقامی بالاتر از حقوق فردی جامعه دارد؛ آیا حکومت از نظر اسلام می‎تواند حقوق شخصی را نادیده بگیرد؟ آیا آزادی بیان، حقوق شخصی نیست ؟

جواب: اصولا نیاز بشر به حاکمیت برای حفظ و تأمین حقوق مردم است نه تضییع آن ها. البته در مواردی ممکن است بین حقوق شخصی و حقوق جمعی تزاحم پیش آید، مانند تزاحم حق اقلیت و حق اکثریت؛ که در این گونه موارد، چنانچه به هیچ وجه نتوان بین تأمین هردو حق جمع نمود، به حکم عقل، حق اکثریت بر حق اقلیت ترجیح داده می‎شود. بلی حاکم مشروع و صالح نیز در مقابل حقوق مردم، حقوقی دارد، که باید طرفین حقوق یکدیگر را مراعات نمایند. در این رابطه می‎توانید به "رساله حقوق" این جانب مراجعه نمایید.

آزادی اهل کتاب

(سؤال) آیا اهل کتاب در جوامع اسلامی که اعتقاد به حجاب ندارند، مجبورند حجاب داشته باشند و در اجرای اعتقادات دینی خود آزاد نیستند؟

جواب: اهل کتاب در احوالات شخصیه و اعتقادات دینی خود آزادند و هیچ گونه تحمیلی بر آن ها نباید باشد.

و حجاب زنان آنان نیز از احوالات شخصیه آنان می‎باشد و حاکمیت نباید موازین اسلامی را بر آنان تحمیل نماید. ولی اگر در عقد ذمه منعقد شده باشد که بدون حجاب

ناوبری کتاب