آیت‌الله منتظری

حقیقی و حقوقی از مسلمانان با کشور غیر اسلامی و یا افراد غیر مسلم منعقد می‎گردد، شرعا تعهدآور بوده و التزام به آن واجب است ؟

در پایان نظر مبارک را در خصوص مفهوم دو روایت ذیل که از رسول گرامی اسلام (ص) روایت شده همراه با توجیهات متنی و سندی آن ارائه بفرمایید: "ما رآه المسلمون حسنا فهو عندالله حسن"عوالی اللئالی، ج 1، ص 381. و حدیث: "من ظلم معاهدا أو کلفه فوق طاقته فانا خصمه یوم القیامة".کنز العمال، ج 5، ص 760.

جواب: در اول سوره مائده از قرآن کریم می‎خوانیم: (یا ایها الذین آمنوا اوفوا بالعقود) ؛ "ای مردم مؤمن ! به عقد و پیمان های خود پایبند باشید". و در آیه 34 سوره اسراء می‎خوانیم: (و اوفوا بالعهد ان العهد کان مسئولا) ؛ "به عقد و تعهدات خود پایبند باشید که از آن ها سؤال خواهد شد".

و در نامه 53 "نهج البلاغه" به مالک اشتر می‎خوانیم: "ان عقدت بینک و بین عدوک عقدة أو البسته منک ذمة فحط عهدک بالوفاء وارع ذمتک بالامانة، واجعل نفسک جنة دون ما أعطیت، فانه لیس من فرائض الله شئ الناس أشد علیه اجتماعا مع تفرق أهوائهم و تشتت آرائهم من تعظیم الوفاء بالعهود و قد لزم ذلک المشرکون فیما بینهم دون المسلمین لما استوبلوا من عواقب الغدر، فلاتغدرن بذمتک و لاتخیسن بعهدک و لاتختلن عدوک فانه لایجترئ علی الله الا جاهل شقی. و قد جعل الله عهده و ذمته أمنا أفضاه بین العباد برحمته و حریما یسکنون الی منعته و یستفیضون الی جواره فلاادغال و لامدالسة و لاخداع فیه..."؛ "و اگر بین خود و دشمنت پیمانی بستی و او را از جانب خویش [ همچون جامه ] امان و آسودگی پوشاندی، به پیمانت وفادار باش و پناه و اذنت را به درستی رعایت کن. زیرا چیزی از واجبات خداوند در اجتماع مردم با آن همه اختلاف هواها و پراکندگی اندیشه هایشان بالاتر از بزرگ دانستن وفای به پیمان ها نیست؛ و حتی مشرکین هم پیش از مسلمان ها وفای به عهد را بین خود لازم می‎دانستند، به جهت آن که بد عاقبتی پیمان شکنی را دریافته بودند. پس به امان و