آیت‌الله منتظری

و افراد بازاری که مغازه دارند و اگر نباشند هم کسانی دیگر جای آن ها را پر می‎کنند و همه طلابی که اجتهاد ندارند و وجودشان خوب است اما ضرورتی ندارد، گناهکار و از عدالت خارج هستند. همچنین بفرمایید این نیاز چه مقدار است ؟ و همچنین می‎توان گفت همه افرادی که در بالا ذکر شد که در گذشته می‎زیسته اند و در آن موقع مثلا بسیاری از مردم بر اثر نداشتن پزشک متخصص می‎مردند گناهکارند! و آیا این نیاز مختص به کشور ایران است یا نه، اگر کشور اسلامی دیگر هم نیاز داشته باشد این گونه است ؟ (البته پزشک متخصص یک مورد است و موارد نیاز دیگر هم شاید در شرایطی پیش آید).

جواب: برنامه ریزی برای رفع نیازهای عمومی جامعه در درجه اول بر عهده حکومت است. حاکمیت در هر کشوری که مردم برای اداره کشور و تأمین نیازهای خود، آن را انتخاب کرده اند موظف است برای نیازهای آنان برنامه ریزی کرده و آن ها را تأمین نماید؛ و اگر حکومت به وظیفه خود عمل نکرد باید از باب حسبه و امر به معروف و نهی از منکر، وظایف حکومت را به آن تذکر داد و از آن خواسته شود تا اقدام نماید، و در صورتی که مؤثر واقع نشد و کارهای لازم و مورد نیاز عامه مردم معطل مانده است، وظیفه عدول مؤمنین است که به آن اقدام نمایند؛ و در صورت عدم اقدام، وظیفه دیگران است که در حد قدرت و توان اقدام کرده و نیازهای مهم از قبیل آنچه در مورد سؤال ذکر شده است را تأمین نمایند؛ و اگر بعضی افراد اقدام کردند، تکلیف از دیگران ساقط می‎شود. و اگر هیچ کس اقدام نکرد تمام کسانی که قدرت تأمین داشته و اقدامی نکرده اند مسئول خواهند بود. و در مورد سایر کشورها نیز اگر حقوق مهمی از مسلمانان تضییع می‎شود و اهل کشور دیگری می‎توانند از تضییع آن حقوق مهم جلوگیری کنند و هیچ محذوری برای آن ها و کشورشان پیش نمی آید واجب است در حد توان به هر شکلی که متعارف و معمول زمان است اقدام نمایند؛ هرچند به طور غیر مستقیم.

مرزهای عقیدتی و جغرافیایی

(سؤال) 1 - آیا مرزهای جغرافیایی بین کشورهای اسلامی صحیح است یا خیر؟