آیت‌الله منتظری

زمانه اش می‎سنجید؟ و به همین ترتیب اگر علی (ع) در این زمان حاکم بود، آیا عادلانه بودن حقوق را از متون دینی قرائت پذیر استخراج می‎کرد یا با تکیه بر اصول کلی ای که همه پذیرا هستند با توجه به عقل خود و متخصصین فن اعمال می‎کرد؟

جواب: مفهوم عدالت امری است عقلی و عقلایی و برون دینی که حقانیت هر دینی با آن معلوم می‎شود. ابهام و اشکال در تعیین مصادیق عدالت است، و چه بسا عقل و عقلا به خاطر معصوم نبودن از خطا و اشتباه، دچار خطا شوند. و حضرت علی (ع) مطابق حدیث ثقلین که بین شیعه و سنی نقل آن از پیامبراکرم (ص) متواتر است، عدل قرآن و در عرض آن قرار گرفته است. پس همان طور که اگر قرآن، چیزی را مصداق عدالت شمرد و در دلالت آن خدشه ای نشد، فهمیده می‎شود که آن چیز مصداق عدالت است، تشخیص و فهم حضرت علی (ع) نیز اگر به طور یقین برای ما ثابت شد، حجت است؛ و چون عصمت آن حضرت با ادله یقینی ثابت شده است، طبعا فهم و تشخیص آن حضرت - برخلاف تشخیص سایر عقول و عقلا - در معرض خطا و اشتباه نمی باشد، و آنچه را عدالت شمرد، واقعا عدالت می‎باشد.

ملاک حکومت دینی

(سؤال) ملاک حکومت دینی چیست ؟ و آیا حکومت دینی حکومتی است که احکام خدا که همان فقه باشد در آن حکومت کند؟ اگر چنین است آیا فقیه آن قدر گستردگی را دارد که در همه مباحث حکومتی نظر دقیق صادر کند؟ و آیا نمی توان حکومت عادلانه عقلای دین دار را بر دین داران، حکومت دینی نامید؟

جواب: غرض از حکومت دینی، حکومتی است که در سه مرحله قانون گذاری، اجرایی و قضایی آن با احکام شرع متخذ از ادله و اصول معتبر که مبتنی بر مصالح و مفاسد و ملاکات ثابت و متغیر می‎باشند مخالفت نداشته باشد. و شکل آن در اختیار مردم است و متعین در قالب خاصی نیست. البته تشخیص مصالح و مفاسد ثابت و متغیر کار آسانی نیست و در بسیاری موارد تشخیص آن ها نیاز به کارشناسی با نظارت