صفحه ۲۷۸

و شاید استعمال لفظ "روحانی" برای علمای دینی در این اواخر به این لحاظ بوده است که فرد طالب دین و مروج آن کارش توجه به روحیات مردم و معنویات و تهذیب نفوس آنان می‎باشد و متعهد می‎باشد حتی الامکان خود و مردم را از حصار علاقه به مادیات بیرون آورد. از این رو لازم است در جهت تکامل و ارتقای روح خود و دیگران تلاش کند، و در درجه اول باید خودش را از اسارت در مادیات نجات دهد تا بتواند دیگران را نیز نجات دهد، و بداند شخصیت هر انسانی به روح و روان اوست. و بالاخره علمای دینی مسئول تربیت ارواح و نفوس مردم می‎باشند، و این مسئولیت بسیار سنگینی است.

سابقه استعمال کلمه "آیت الله العظمی"

(سؤال) در اسلام، اولین عنوان: "آیت الله العظمی" به چه کسی داده شد؟ و علت آن، چه بوده است ؟

جواب: در عرف عرب به حوادث و موجودات بزرگ و عجیب "آیت الله العظمی" اطلاق می‎شود، و از مولا امیرالمؤمنین (ع) و بعضی امامان دیگر(ع) تعبیر به "الایة العظمی" شده است، مانند آنچه در "بحارالانوار" نقل شده است که سلمان فارسی به حضرت امیر(ع) گفت: "أنت و الله الایة العظمی و المعجز الباهر بعد أخیک ..."؛بحارالانوار، ج 27، ص 40. "تو به خدا سوگند آیه بزرگ خدایی و معجزه روشن بعد از برادرت [پیامبراکرم (ص)] هستی". و در جلد 99 در زیارت حضرت موسی بن جعفر(ع) آمده: "السلام علیک أیها الایة العظمی"؛همان، ج 99، ص 21. "سلام بر تو ای نشانه بزرگ خدا". و در "مصباح الزائر" در زیارت حضرت امام جواد(ع) نیز همین تعبیر ذکر شده است.مصباح الزائر، ص 377.

و اطلاق این تعبیر بر فقهای بزرگوار که برای اشاره به مرتبت و منزلت علمی و

ناوبری کتاب