صفحه ۲۵۲

کرده و آن ها را پشتیبانی مادی و معنوی می‎کرده است. به بیان دیگر همه امامان ما(ع) در برابر ظالمان زمان خود مبارزه می‎کردند؛ منتها روش مبارزه هریک متفاوت بوده است. و اگر جز این می‎بود، هرگز مورد حساسیت حاکمان جائر و ستم آنان واقع نمی شدند، و تحت فشارهای سیاسی، حصر و حبس قرار نگرفته، به شهادت نمی رسیدند.

کیفیت نماز حضرت علی (ع) در زمان خلفا

(سؤال) آیا حضرت علی (ع) به صورت سنی ها نماز می‎خواندند یا شیعه ؟ اگر به صورت شیعه نماز می‎خواندند و مردم هم مخالفت نمی کردند امروز همه مسلمان ها به یک شکل نماز می‎خواندند؛ هرچند من فکر نمی کنم که حضرت علی (ع) به صورت خلیفه دوم نماز می‎خواندند. به هرحال وقتی در این گونه مسائل ذکر خاصی در قرآن نیامده پس معلوم می‎شود چندان دارای اهمیت نبوده که به صورت سنی باشد یا شیعه؛ و منظور اصل و روح کلی نماز بوده که همه مسلمین مشترک هستند. و مشابه همین مطلب را می‎توان در خصوص نوع و شکل پوشش زن و مرد در جوامع مختلف گفت.

جواب: کیفیت و صورت نماز همچون اصل نماز و سایر عبادات توقیفی است و باید از قرآن و سنت به دست آید. قرآن کریم از تفصیل صورت نماز ساکت است و ناچار باید به سنت پیامبر(ص) و ائمه معصومین (ع) مراجعه نماییم.

و اخبار معتبره مأثوره کیفیت نماز و سایر عبادات را مشخص نموده است. و از رسول خدا(ص) نقل شده: "صلوا کما رأیتمونی اصلی"؛الخلاف، ج 1، ص 314؛ بحارالانوار، ج 79، ص 335؛ السنن الکبری، بیهقی، ج 2، ص 345. "نماز را همان گونه که می‎بینید من می‎خوانم بخوانید". و نماز رسول خدا(ص) به طور قطع مطابق نماز اهل سنت نبوده؛ و اگر چنین بود عترت پیامبر(ص) که نزدیک ترین افراد به آن حضرت بودند آن را نقل می‎کردند. شکل کنونی نماز که بین اهل سنت رایج است برحسب تواریخ منقوله، از

ناوبری کتاب