آیت‌الله منتظری

ملاک صحابی بودن

(سؤال) صحابی پیامبر(ص) به چه کسانی گفته می‎شود، و ملاک آن چیست ؟

جواب: صحابی پیامبر(ص) به کسی گفته می‎شود که ملازم با پیامبر(ص) و مؤمن به آن حضرت - هرچند به حسب ظاهر - باشد. البته به نظر ما شیعیان صرف صحابی بودن موجب ارزش معنوی و قرب الی الله تعالی نمی باشد. ارزش و قرب معنوی براساس قرآن و روایات، تنها به ایمان واقعی و عمل صالح و کسب تقوا می‎باشد و اطاعت کامل از پیامبر(ص) و دنبال کردن اهداف عالیه آن حضرت از نمونه های بارز آن است.

روش امامان: در برابر خلفا

(سؤال) بعضی از روحانیون برای سکوت در برابر مظالم به عمل امامان (ع) تمسک می‎کنند که آنان علاوه بر سکوت حتی مدح و تمجید از خلفای زمان خود می‎کردند؛ آیا واقعا چنین رفتاری از امامان ما(ع) سرزده است ؟ همان ها که میخ های زمین اند؟ همان ها که تمام عمر خود را در رنج و سختی گذراندند، و گاه گوشه زندان تنها میراثی بود که برای فرزندان خود به جا می‎نهادند؟ آیا این ها نشانه تعریف و تمجید از ظالم است ؟ پس تکلیف این سخن حضرت امیر(ع) چه می‎شود که: "... و از همه این ها برتر، سخن حق در پیش روی حاکم ستمگر است".نهج البلاغه، حکمت 374.

جواب: شکی نیست که مدح ظالم و تمجید از او ذاتا و با قطع نظر از امر دیگری دارای قبح عقلی و حرمت شرعی می‎باشد، بلکه بازداری وی از ظلم به هر طریق ممکن ذاتا و صرف نظر از عوارض و عواقب احتمالی آن حسن عقلی و وجوب شرعی دارد. ولی بدیهی است که اگر در موردی، دفع شر بزرگی یا حفظ جان محترمی موقوف بر مدح ظالم بود، عقلا و نقلا از باب تزاحم اهم و مهم چنین مدحی قبح و