آیت‌الله منتظری

قساوت قلب

(سؤال) منظور از دل سخت یا قساوت قلب که در بعضی احادیث از جمله حدیث: "لایستجیب دعاء بظهر قلب ساه"الکافی، ج 2، ص 473، ح 1. را بیان فرمایید.

جواب: منظور از قساوت دل آن است که انسان در اثر ارتکاب گناه و خوردن خوراک حرام از حق تعالی دور شده و تحت تأثیر عظمت و قدرت خداوند قرار نمی گیرد و قهرا در حالت دعا و یا نماز خشوع قلب و توجه لازم را پیدا نمی کند.

نماز و روزه بی ثمر

(سؤال) در حدیث شماره 474 "نهج الفصاحه" آمده است: "چه بسیار کسان که به هنگام شب برای نماز برمی خیزند و از کار خود جز بیداری ثمری نمی برند، و چه بسیار کسان که روزه می‎گیرند و از روزه خویش جز گرسنگی و تشنگی سودی نمی برند". مشخصات این افراد را بیان فرمایید.

جواب: این گونه روایات ناظر است به روح نماز و روزه و این که چه بسا افرادی به حسب ظاهر اعمال عبادی را انجام می‎دهند ولی نماز و روزه آنان فاقد روح و مغز است، یا آن را دستاویزی برای کسب جایگاه بین مردم قرار داده اند؛ و در نتیجه، آن قرب معنوی و تکامل روحی را که باید عاید شخص نماید، عاید نمی کند.

طلب مغفرت برای غیر شیعه

(سؤال) در دعای: "اللهم اغفر للمؤمنین و المؤمنات و المسلمین و المسلمات الاحیاء منهم و الاموات"همان، ص 530. طلب مغفرت برای جمیع مسلمانان است که شامل شیعه و سنی می‎باشد و یا فقط مخصوص شیعیان است ؟