جواب: برای تحصیل اخلاص لازم است انسان همیشه یادآور باشد که جز خداوند، موجود مستقل و پایدار و اصیل و کامل مطلق و جزا دهنده نیست و هرچه غیر اوست شعاع پرتو نور او و بنده اوست. بنابراین غیر از او که عین وابستگی به حق تعالی میباشد تحفه و مدح و ثنایش هم از خودش نیست و چیزی از کمال هم برای ما به ارمغان نمی آورد و کار خیر کردن برای او عین تضییع نیرو و فرصت بدون جلب منفعت و کمال حقیقی و درنتیجه به هدر دادن عمل و بی هدف نمودن آن است؛ و این امری خردمندانه نیست. از این رو در روایات هم هست که در قیامت به شخص ریاکار گفته میشود که پاداش کار خویش را از کسی که برای او کارکرده ای باز ستان، و عمل تو حبط و ضایع گردیده است. البته نباید وسواس داشته و خود را پریشان خاطر کرده و هم عمل را بر پندار ریا بودن ترک کرده و هم پای سلوک خود را لرزان نماید.
آخرت برای دنیا!
(سؤال) در حدیث شماره 1678 و 2782 "نهج الفصاحه" آمده که پیامبر(ص) فرموده است: "بوی بهشت را از پانصد سال راه میتوان یافت ولی هر که دنیا را به عمل آخرت جوید از آن بی نصیب میماند" و "هر که عمل آخرت کند و دنیا طلبد از آخرت بهره ای ندارد". منظور حضرت چه کسانی و با چه نوع اعمال است ؟
جواب: ظاهرا مراد از دو حدیث مورد نظر کسانی هستند که دین و یا کارهایی که در آخرت نافع است را وسیله کسب دنیا مانند جاه و مقام یا ثروت قرار داده اند. چنین افرادی از نفع کارهای خود در آخرت و رفتن به بهشت محروم میباشند؛ زیرا در حقیقت این گونه افراد هدفشان جز دنیا نبوده است و برای آخرت، کاری نکرده اند تا شامه اخروی و باطنی آن ها قوی شده بوی بهشت را در درون استشمام نمایند.