محدود نیز که صورت گرفته به گونه ای شفاف به پاسخ گویی نیازهای دنیای امروز نمی پردازد و تنها به گونه ای گنگ به طرح محدود برخی مسائل میپردازد.
جواب: اسلام همان گونه که سیستم خاص حکومتی ندارد، سیستم خاص اقتصادی نیز ندارد.
رمز این مطلب آن است که حکومت و اقتصاد از اموری پنهان و غیبی نیست که اصل و چگونگی آن از عقول بشری پنهان باشد، بلکه از امور دنیوی و قابل فهم برای انسانهاست که آن ها برحسب نیاز خود به ضرورت و کیفیت آن میرسند. علاوه بر این، اسلام دین خاتم است و تا روز قیامت باقی خواهد بود، و دینی که خاتم ادیان است اگر بخواهد سیستم خاصی از حکومت و اقتصاد را ارائه دهد نمی تواند آن سیستم برای همیشه و در هر زمان و مکانی ماندگار باشد؛ زیرا شکل و سیستم های خاص حکومت و اقتصاد گذرا و متناسب با هر زمان و مکانی میباشد، و مردم در هر زمان و مکانی متناسب با فرهنگ و عقاید و آداب و رشد اجتماعی خود، نوعی از حکومت و اقتصاد و در زمان و مکان دیگری نوعی دیگر از آن ها را برمی گزینند.
بلی، از آن جا که اسلام دین کامل و جامع میباشد و هرآنچه در هدایت و رشد معنوی و تکامل انسان نقش دارد مورد توجه آن قرار گرفته است، از این رو نسبت به حکومت و اقتصاد نیز شاخصه های ارزشی آن ها را مورد توجه قرار داده است. از این رو دستوراتی گاه به طور امر مولوی و گاه به نحو امر ارشادی و امضای حکم عقل یا سیره عقلا دارد، و در مواردی که عرف و عقلا به بیراهه رفته اند به آن ها هشدار داده و خطای آن ها را متذکر شده است.
از این جهت وظیفه مسلمانان است که در هر زمان و مکانی دستورات و شاخصه های ارزشی اسلام را متناسب با سیستم خاصی از حکومت و اقتصاد که متناسب با زمان و مکان آن ها میباشد، مراعات نموده و در قالب سیستم متناسب با روز پیاده نمایند. بخش عظیمی از سفارشات اخلاقی و ارزشی اسلام در بعد اقتصاد عبارت است از:
.jpg)
