آیت‌الله منتظری

ولی مواد مخدر از مصادیق مسکرات نیستند؛ بسا چیزهای دیگری مانند: بعضی موسیقی ها نیز منشاء فساد باشند، ولی نمی توان آن ها را از مصادیق مسکرات دانست. هر حکمی مختص موضوع خودش می‎باشد، و این که حرمت منحصر به خمر نمی باشد و شامل هر مسکری می‎باشد به خاطر این است که اولا: در بعضی روایات علت حرمت خمر، اسکار آن ذکر شده است؛ و ثانیا: روایات دیگری دلالت می‎کند بر این که هر مسکری حرام است. و اگر مواد مخدر مضر باشند حرمت آن ها به دلیل اضرار آن ها است نه اسکار، و فقها تصریح کرده اند استعمال اشیای مضره که ضرر آن ها قابل توجه باشد جایز نیست. و به تعبیر دیگر از هرچه مضر و مفسد است باید اجتناب نمود، ولی نه این که از مصادیق مسکرات باشند.

وجه حجیت اجماع

(سؤال) اصطلاح "اجماع" که بعضا از منابع فقهی محسوب می‎شود، از دید شما چه معنا و تا چه حد اعتبار دارد؟

جواب: اجماع که از ادله فقهی شمرده می‎شود به این معنا است که در مواردی که دلیل نقلی در بین نباشد مجتهد از فتاوا و نظرات فقهایی که قریب العهد به زمان معصوم (ع) بوده و بدون در دست داشتن روایت معتبری هرگز فتوا نمی دهند، اطمینان پیدا کند که روایت معتبری به دست آنان رسیده که فتوا داده اند و آن روایت به دست ما نرسیده است. پس اجماع به این معنا کاشف از قول معصوم (ع) می‎باشد؛ وگرنه به خودی خود اعتباری ندارد. همچنین اجماع در مسائل فقهی که مورد نظر و اجتهاد قرار گرفته بدون این که کاشف از قول معصوم (ع) باشد اعتباری ندارد.

فرق حکمت حکم و علت آن

(سؤال) بعضی از قوانین فقهی با توجه به دستاوردهای جدید علمی نیاز به تجدید نظر دارند؛ مثلا با آزمایش خون می‎توان تشخیص داد که زنی باردار است، بنابراین چه نیازی