صفحه ۱۶۰

برای دستیابی مردم به تمام احکام جزئی دین و فروع آن، که در قرآن ذکر نشده، باز نموده است.

7 - قابل انکار نیست که استنباط از ظواهر آیات قرآن و روایات وارده از معصومین (ع) که مربوط به معارف و فروع دین است، کار هرکس نیست. وجود اختلاف نظر در فهم آیات و روایات - که آن هم قابل انکار نیست - بهترین دلیل بر آن است که فهمیدن مراد و مقصود از آیات و روایات ذکر شده کار مشکلی است، و نیاز به کارشناس و متخصص دارد. زیرا قرآن مشتمل است بر آیات عام و خاص، مطلق و مقید، ناسخ و منسوخ، و ظاهر و نص، و روایات ما نیز مشتمل است بر اخبار صحیح و معتبر و اخبار غیر معتبر، و اخباری که از روی تقیه یا جهات دیگر صادر شده است، و نیز اخبار مطلق و مقید و عام و خاص، و نیز روایاتی که چه بسا ناظر است به فتاوای فقهای اهل سنت که معاصر امامان (ع) بوده اند، و نیز روایاتی که چه بسا دلالت بر احکام موسمی دارد نه دائمی. و از طرف دیگر بررسی رجال سند هر روایتی خود یک کار کاملا علمی و تخصصی است. آیا می‎توان گفت که مردم عادی از عهده تمام امور ذکر شده برمی آیند؟ مقصود از تقلید در احکام غیر ضروری که در رساله ها آمده است، این است که در فروع و احکام غیر ضروری دین - که مانند وجوب اصل نماز، روزه و حج واضح و ضروری نیست - شخص مکلف باید یا خودش کارشناس باشد، یا اگر نیست به کارشناس عادل، با تقوا و به دور از هوای نفس و مطامع دنیا رجوع نماید. و این چیزی است که همه عقلای جهان آن را تأیید می‎کنند. تقلید به این معنا، پیروی کورکورانه از کسی نیست، که مشمول آیه شریفه: (و لاتقف ما لیس لک به علم ) ؛سوره اسراء (17)، آیه 36. "آنچه را که بدان یقین نداری پیروی مکن" شود؛ بلکه پیروی از کسی است که کارشناسی او با آگاهی و شناخت صحیح به دست آمده است، مانند پیروی در سایر امور مهمه از کارشناس های مربوطه.

ناوبری کتاب