باشد. البته موارد پذیرش نظر اکثر نیز به لحاظ این است که تحکیم نظر اکثر بر نظر اقل، امری پذیرفته شده است، و درحقیقت پذیرفتن نظر اکثر در نهایت به نوعی پذیرش حکم و نظر همگان خواهد بود. در این رابطه میتوانید به جلد اول "دراسات فی ولایة الفقیه" فصل ششم از باب پنجم، مسائل: 6 - 10 مراجعه نمایید.
حقیقت عقل و راه تقویت آن
(سؤال) این جانب چند سؤال راجع به عقل دارم:
عقل چیست ؟ راه تقویت آن کدام است ؟
همان طور که میدانید خداوند در قرآن میفرماید: (و قل رب زدنی علما... ) سوره طه (20)، آیه 114. چرا این مسأله در مورد عقل نیامده ؟ آیا این به آن معنا است که عقل هر فرد که در بدو خلقت به او داده شده است ثابت بوده و زیاد نمی شود؟ آیا دعا برای زیاد شدن آن بی فایده است ؟ اگر این دعا مورد دارد چگونه دعا کنیم ؟
جواب: انسان و سایر حیوانات دارای جسم و روح میباشند، هرچند به اعتقاد مرحوم صدرالمتألهین، روح ثمره و محصول عالی ماده است. ولی بالاخره شخصیت و هویت انسان و حیوان به روح و روان آن ها است. و روح دارای درجات و مراتب مختلفی است، و به طور کلی کانون درک و اراده است؛ و مرتبه عالی روح، روح انسان است که علاوه بر ادراکات جزئی که در همه حیوانات وجود دارد، دارای تعقل یعنی ادراک کلیات و تصرف در ادراکات مختلف و جمع بندی بین آن ها میباشد. پس قوه عاقله درحقیقت، ذات انسان است و اکتسابی نیست، و تکامل آن به تحصیل معلومات مختلف تصوری و تصدیقی است.
و بالاخره آنچه برای انسان اکتسابی است و باید به همت خود او و توفیق الهی برای او حاصل شود، علوم و معارف است، و از این جهت دستور داده شده که از خدا طلب علم شود.