آیت‌الله منتظری

تکامل بشریت یا سقوط آن

(سؤال) آیا بشر در طول زمان پیشرفت می‎کند، یا بیشتر در حال سقوط است ؟ آیا دنیا رو به خداپرستی است یا بی دینی ؟ رشد دین در تفکر جهانی در طول زمان به طرف بالا می‎رود یا پایین ؟

آیا بعد از غیبت کبرا، انسان دارد سقوط می‎کند و این سقوط روزانه بیشتر می‎شود و ظلم در هر عصر افزایش پیدا می‎کند تا تمام جهان پر از ظلم شود؟ یا این که انسان کلاس به کلاس بیشتر به عدل و به نبوغ فکری نزدیک تر می‎شود و در نتیجه، به بهترین نوع خداشناسی و دین شناسی پی می‎برد، یا این که در جهت معکوس حرکت می‎کند؟

جواب: شکی نیست که انسان به حسب میانگین جوامع بشری در عرصه علم و اندیشه دینی مانند سایر عرصه های علمی تاکنون پیشرفت روزافزون داشته و به ظرایف و دقایق بیشتری در فهم اسرار طبیعت و متون دینی دست یافته است. اما از طرفی، موازی همین پیشرفت، ابزار ظلم و گناه نیز پیشرفت چشمگیری داشته است؛ و از طرف دیگر، رشد علم و تکنولوژی بشریت را در یک مسابقه خطرناک قدرت طلبی و توسعه نامحدود حاکمیت خود قرار داده، تا آن جا که دامنه حاکمیت خود را با امکان سفر به سیارات دیگر و امکان تسخیر آن ها بالا برده است. از این رو، هرچند از بعد علمی و نظری، عرصه های زیادی از عدالت اجتماعی و حقوق بشر در افق دید بشریت قرار گرفته است، اما در بعد عملی و اخلاقی با توجه به امکانات فوق العاده قدرت که به آن ها اشاره شد، نمی توان به جزم گفت بشریت رو به عدالت و خداخواهی و حق طلبی و تکامل فضایل انسانی می‎باشد.

و در روایات مربوط به ظهور حضرت ولی عصر (عج) این نکته صریحا مطرح شده است که آن حضرت زمین را پر از عدل و داد می‎کند، پس از این که پر از ظلم و جور شده است.