آیت‌الله منتظری

جواب: هر کسی به وحدانیت خداوند و رسالت و خاتمیت پیامبراکرم (ص) و معاد معتقد باشد مسلمان می‎باشد و دو اصل امامت و عدل که از اصول مذهب شیعه است را بسیاری از مسلمانان غیر شیعه قبول ندارند. و شیخ احمد احسایی سه اصل فوق را قبول داشته، منتها در مسأله معاد، اصل آن را قبول دارد و لکن می‎گوید: معاد با بدن هورقلیایی یعنی بدن مثالی می‎باشد. بسیاری از فلاسفه اسلامی و عرفا نیز همین عقیده را دارند. درباره معراج نیز با قبول اصل آن می‎گوید: با بدن عنصری و خاکی نبوده، بلکه شکل دیگری بوده است. در مورد ائمه اطهار(ع) نیز - بنابر آنچه به او نسبت داده اند - آنان را علل اربعه جهان هستی می‎داند؛ که ظاهر کلامش مستلزم نوعی غلو و تفویض می‎باشد. او در مسائل شرعی، به مسلک اخباریون نزدیک است و مخالف اجتهاد رایج در حوزه ها می‎باشد.

در هرحال او عقاید باطلی که مخالف عقاید مشهور علما می‎باشد داشته است، که به همین جهت بعضی او را تکفیر کرده اند، و بعضی از او دفاع می‎کنند. معاشرت با طرفداران او و خواندن کتاب های آنان برای افراد مطلع که تحت تأثیر عقاید آنان قرار نگیرند، اشکالی ندارد. ضمنا صاحب "روضات الجنات" شرحی در مراتب فضل و علم نامبرده ذکر کرده و سپس به تألیفات زیاد او اشاره می‎کند و می‎گوید: از آن جمله است شرحی بر زیارت جامعه. و سپس به مخالفین وی از بین اهل علم و فضل از معاصرین و غیر معاصرین او اشاره کرده و از بعضی آنان نقل می‎کند که وی متمایل به غلو بوده است.

تصوف

(سؤال) در مورد صوفیه چند سؤال به نظر رسیده است:

1 - نظر حضرت عالی نسبت به اصول تصوف و درویشی و ترویج آن چیست ؟

2 - عشریه برخی از صوفیه و دراویش، آیا بدعت محسوب می‎شود؟ در صورت منفی بودن پاسخ، آیا کفایت از خمس می‎نماید یا خیر؟