صفحه ۱۰۷

علاوه بر اذکار و اوراد و افسانه های فراوان، خدایان گوناگون برای موجودات مختلف ذکر شده اند که مورد پرستش صاحبان ادیان مذکور می‎باشند. ممکن است ریشه های وحیانی در کتب اصلی آنان وجود داشته باشد که بعدا در اثر مرور زمان دچار تحریف های فراوان شده باشد. تحقیق در این باره و کشف ریشه های وحیانی در آن ها نیاز به مجال و فرصت زیادی دارد که متأسفانه این جانب ندارم. برای اطلاع بیشتر به کتاب "اسلام و عقاید و آراء بشری" صفحه 70 به بعد مراجعه شود.

مرجئه

(سؤال) می‎خواستم از شما درباره تفکر مرجئه که در زمان عثمان و معاویه در جامعه اسلامی به وجود آمده بود سؤال کنم. البته من با این نام تازه آشنا شده ام (در نوشته های دکتر شریعتی) ولی قبلا فکر می‎کردم که این طرز تفکر که مطابق آن در مورد هیچ کس نمی توان به طور قطعی قضاوت کرد و او را گنهکار یا بی گناه خواند، صحیح است؛ ولی دیدم دکتر شریعتی به شدت این طرز تفکر را تقبیح کرده و آن را نادرست خوانده و آن را وسیله ای دانسته برای اجرای اهداف پلید معاویه در دوران حکومتش. البته شاید برداشت من از این موضوع نادرست بوده، لذا از شما تقاضا می‎کنم در این مورد مرا راهنمایی کنید و توضیح دهید که آیا این طرز تفکر صحیح است.

جواب: کلمه مرجئه از ریشه ارجاء به معنای تأخیر انداختن است، بدین معنا که قضاوت در مورد این ها باید تا قیامت به تأخیر افتد.

در روایتی پیامبراکرم (ص) در مورد مرجئه چنین فرمود: "مرجئه بر زبان هفتاد پیامبر نفرین و لعنت شده اند". و در ادامه در معرفی این فرقه می‎فرماید: "اینان کسانی هستند که می‎گویند: ایمان گفتاری بی کردار است"."لعنت المرجئة علی لسان سبعین نبیا ان الذین یقولون ان الایمان کلام بلا عمل". ر.ک : کنز العمال، ج 1، ص 135؛ سبل الهدی و الرشاد، ج 10، ص 158.

این شیوه کسانی است که ایمان را تنها در اقرار به دین دانسته و به دستورهای دین

ناوبری کتاب