صفحه ۷۵

او، و دیگری هتک حرمت جسد مسلمان؛ لکن وصیت به امر عقلایی علاوه بر اینکه عرفا اذن است موضوع هتک را نیز منتفی می‎سازد. بنابراین وصیت مورد سؤال جایز و نافذ می‎باشد؛ ولی باید به نحوی انجام شود که در عمل نیز صدق هتک نکند، مثلا اگر ذکر نام و شناسایی او در نزد عموم یا دانشجویان موجب انتزاع هتک باشد باید از ذکر نام و معرفی او خودداری شود.

(151) سؤال: در دانشگاههای علوم پزشکی از اجساد افرادی که صاحب ندارند، برای تشریح و یادگیری دانشجویان استفاده می‎شود و یا اعضای آنها را مثل قلب و کبد و کلیه، اغلب بدون اجازه صاحبان میت در شیشه ها نگهداری می‎کنند. لطفا نظرتان را در این مورد بیان فرمایید؟

جواب: حتی الامکان از اجساد غیرمسلمان استفاده کنند، مگر اینکه یافت نشود و حفظ جان یا معالجه فرد مسلمان متوقف بر آن باشد.

(152) سؤال: آیا ولی فقیه یا حاکم شرع بدون رضایت صاحب میت می‎تواند حکم به اهدای جنازه به دانشکده پزشکی جهت تعلیم نماید؟

جواب: مشکل است.

(153) نبش قبر مسلمان برای تهیه استخوان و تشریح جایز نیست؛ مگر اینکه حفظ جان مسلمان - هرچند در آینده - متوقف بر آن باشد و تهیه استخوان کافر امکان نداشته باشد.

(154) سؤال: آیا می‎توان برای تشریح جهت آموزش، به علت کمبود جسد و استخوان (که بدون آنها آموزش ممکن نیست) اقدام به نبش قبر غیرمسلمان نمود؟

جواب: نبش قبر کفار اشکال شرعی ندارد، مگر اینکه مفسده ای بر آن مترتب باشد؛ و نبش قبر کافری که در ذمه اسلام می‎باشد جایز نیست، مگر اینکه طبق آداب خودشان جایز باشد.

(155) سؤال: در فرض فوق اگر ندانیم این قبر متعلق به مسلمان است یا غیرمسلمان، آیا مجازیم نبش قبر کنیم ؟

جواب: در بلاد اسلام جایز نیست.

(156) سؤال: در صورت کمبود جسد و استخوان، آیا می‎توانیم استخوانهایی را

ناوبری کتاب