موجود نبوده و بدین ترتیب خود را در معرض خطر مؤاخذه مادی و معنوی حاصل از عوارض احتمالی و هزینه های نابجای آن قرار ندهد و کار را به قضا و قدر خداوند واگذار نماید؟ اصولا در چنین مواردی که پزشک واقعا نمی داند که برای نجات جان یا رفع و تسکین آلام یک بیمار چه کاری انجام دهد وظیفه او چیست ؟ درمانهای بدون اطمینان و غیرقابل اعتماد و یا عدم هرگونه اقدام درمانی ؟ آیا اگر پزشک با اقدام به درمان نامطمئن، موجب خسارت و مرگ مریض گردد مسئول است ؟ آیا اگر اقدام به هیچ درمانی نکند مسئولیتی دارد؟ متذکر میشویم که گاهی فرصت هیچ مشورت و ارجاع بیمار به پزشک متخصص دیگر وجود ندارد.
جواب: واضح است که طبابت از حیث تشخیص امراض گوناگون و شناخت داروهای بی حد و حصر و انواع معالجات، بسیار وسیع است و احاطه بر جمیع آنها برای هیچ پزشکی امکان پذیر نیست؛ بلکه هر پزشکی اطلاعات محدودی دارد که در محدوده اطلاعات خود میتواند طبابت کند و با شرط عدم ضمان و در صورتی که تقصیر و کوتاهی نکند ضامن نمی باشد؛ و اگر اطمینان نداشته باشد ولی گمان به مفیدبودن دارویی با ملاحظه جمیع عوارض آن داشته باشد، در این فرض میتواند بیمار یا ولی او را در جریان قرار دهد که اگر برای آنها هرچند با راهنمایی همین پزشک مراجعه به پزشک دیگر میسور باشد به او مراجعه نمایند، و اگر میسور نباشد و راضی شوند که او طبق گمان خود معالجه نماید اشکال ندارد، و با شرط عدم ضمان در صورتی که تقصیر و کوتاهی نکند ضامن نمی باشد.
(93) سؤال: اگر فرصت و امکان آزمایش وجود داشته باشد اما به دلایل دیگری همانند هزینه ای که به بیمار تحمیل میشود و احیانا وی حاضر به پرداخت آن نیست، احتیاج به امکاناتی که برای ما وجود ندارد و یا وقتی که از بیمار میگیرد، آزمایشهای لازم صورت نگیرد و شخص دچار عارضه نیز بگردد؛ در این صورت آیا پزشک مسئول است ؟
جواب: اگر پزشک صلاح مریض را در معالجه بدون آزمایش تشخیص دهد و شرط عدم ضمان کند مسئول نیست.