آیت‌الله منتظری

(403) کسی که برای سجده نمی تواند پیشانی را بر زمین برساند، باید به قدری که می‎تواند خم شود و مهر یا چیز دیگری را که سجده بر آن صحیح است روی جای بلندی گذاشته و طوری پیشانی را بر آن بگذارد که بگویند سجده کرده است؛ ولی باید در صورت امکان کف دستها و زانوها و انگشتان پا را به طور معمول بر زمین بگذارد؛ و اگر هیچ نمی تواند خم شود باید برای سجده بنشیند و با سر اشاره کند؛ و اگر نتواند باید با چشمها اشاره نماید؛ و در هر دو صورت احتیاط واجب آن است که اگر می‎تواند به قدری مهر را بلند کند که پیشانی را بر آن گذاشته و تا ممکن است کف دستها و زانوها و انگشتان پا را بر زمین بگذارد؛ و اگر با سر یا چشمها هم نمی تواند اشاره کند، باید در قلب خود نیت سجده نماید و بنابر احتیاط واجب با دست و مانند آن برای سجده اشاره کند.

(404) کسی که بر اثر بیماری ادرار یا مدفوع و یا باد به گونه ای از او خارج می‎شود که نمی تواند هیچ مقدار از نماز را با وضو بخواند، بنابر احتیاط برای هر نماز یک وضو بگیرد؛ هرچند جواز خواندن چند نماز با یک وضو خالی از وجه نیست، مگر اینکه به اختیار خود ادرار یا مدفوع کند که در این صورت باید برای هر نماز یک وضو بگیرد.

(405) کسی که بی اختیار ادرار یا مدفوع از او خارج می‎شود باید در صورت امکان برای نماز به وسیله کیسه یا مانند آن از سرایت ادرار و مدفوع به جاهای دیگر جلوگیری کند و بنابر احتیاط واجب پیش از هر نماز مخرج ادرار و - در صورتی که مشقت ندارد - مخرج مدفوع را آب بکشد.

(406) کسی که نمی تواند از بیرون آمدن ادرار یا مدفوع و یا باد جلوگیری کند و نمازهای خود را برابر وظیفه انجام می‎دهد، لازم نیست پس از بهبود نمازهای خود را قضا کند؛ ولی اگر در بین وقت نماز بیماری او برطرف شود بنابر احتیاط واجب باید نمازی را که در آن وقت خوانده دوباره بجا آورد.

(407) سؤال: آیا کودکان کر و لال که از قدرت شنوایی و گویایی محرومند و با توجه به اینکه در حال یادگیری هستند، نماز بر آنها واجب است ؟