(6) اگر پزشک معالج بتواند فقط با نگاه کردن بیمار نامحرم را معاینه کند لمس بدن او جایز نیست؛ و اگر بتواند فقط با لمس کردن این کار را انجام دهد، نگاه کردن جایز نخواهد بود؛ و در هر حال باید به مقدار ضرورت اکتفا شود.
(7) گرفتن نبض و فشار خون و عمل به سایر دستورات پزشک توسط جنس مخالف اشکالی ندارد، به شرط اینکه جنس موافق در دسترس نباشد و به مقدار ضرورت اکتفا شود.
(8) سؤال: با توجه به اینکه جهت معاینه ساده پروستات حتما باید از طریق مقعد بیمار را مورد بررسی قرار داد، یا در بسیاری از بیماریهای ادراری و تناسلی مشاهده و گاه لمس آنها ضروری است، همچنین طبق نظریه های علوم پزشکی یکی از معایناتی که امروزه در هر بیماری جزو معاینات اصلی به شمار میآید عملی به نام "توشه رکتال" است که یک نوع معاینه نظری و لمسی از طریق مقعد میباشد، از سوی دیگر یکی از دقیق ترین روشهای تعیین درجه حرارت فرد از طریق مقعد است و این معاینات گاهی به خاطر احتیاط در جهت تشخیص یا رد برخی از بیماریها انجام میشود و گاهی در تشخیص برخی بیماریها بسیار مؤثر و روش کم خرج و ساده ای به نظر میآید؛ حال آیا پزشک مجاز است چنین معایناتی را بر روی بیمار بدون اشکال شرعی انجام دهد؟ در ضمن استفاده از آینه همیشه امکان ندارد و به علاوه عمل لمس را باید با دید کامل انجام داد.
جواب: اگر تشخیص بیماری یا مداوا متوقف بر نظر و لمس مستقیم و بدون دستکش باشد، بدون تجاوز از مقدار لازم جایز است، و کوتاهی جایز نیست.
(9) سؤال: آیا احکامی که درباره معالجه بیماران توسط پزشکان گفته شده است شامل پرستاران یا کسانی که در آزمایشگاهها و... مشغول به کار هستند نیز میشود؟
جواب: فرقی نمی کند.
(10) سؤال: در حکم نظر و یا لمس بدن مرد و زن نامحرم، آیا فرقی بین مسلمان و غیرمسلمان میباشد؟
جواب: نگاه به بدن غیرمسلمان نامحرم که خود را نمی پوشاند اگر از روی شهوت نباشد و مفسده ای بر آن مترتب نیست مانعی ندارد؛ ولی بنابراحتیاط به جاهایی از