ولی فردی که به دیگری قرض میداد، معمولا از بدهکار بیش از آنچه به او داده بود طلب مینمود و یا این که از او هدیه ای گرفته و یا بدهکار را برده و بنده خود دانسته و یا بر او منت مینهاد. در این شرایط اسلام با آوردن واژه "حسنه" آن سیستم غلط را که ارمغانی برای جامعه جز افزایش سود و سرمایه رباخواران و بدبختی سایر اقشار جامعه به همراه نداشت رد نمود و با تشویق مردم به دادن وام بدون بهره روح عطوفت و برادری و عدل را در مسلمانان زنده نمود. باید توجه داشت که در اقتصاد اسلامی که هدف آن اجرای عدالت اجتماعی است باید همه فرمولها و داروهایی که برای شفای جامعه اسلامی تجویز شده به کار گرفته شود تا نتیجه مورد نظر بدست آید. در نتیجه "قرض الحسنه" هنگامی میتواند کارآیی کامل و نتیجه عالی داشته باشد که دیگر اصول اقتصادی اسلام چون تولید، کار، ایثار، تعاون و همیاری و پرداخت واجبات مالی چون زکات و خمس نیز در کنار آن قرار گیرد.
پرسش و پاسخ
س: آیا طلبکار میتواند پیش از فرارسیدن وقت بدهی آن را طلب نماید؟
ج: بنابر احتیاط واجب نمی تواند.
س: اگر هنگام سررسید وام، بدهکار توان پرداخت آن را نداشته باشد چه باید کرد؟
ج: اگر واقعا بدهکار نمی تواند بدهی خود را بدهد و یا به مشقت و سختی میافتد و غیر از منزل مسکونی و وسایل زندگی در حد معمول و چیزهای دیگری که به آنها احتیاج دارد، چیز دیگری ندارد، درخواست پرداخت بدهی حرام میباشد، بلکه واجب است تا هنگام توانایی به او مهلت داده شود.
س: ربای در قرض به چه معناست ؟
ج: بدین معنا که قرض دهنده شرط کند که قرض گیرنده مبلغی اضافه بر آنچه گرفته به او بدهد یا مقداری از جنس دیگر به آن اضافه نموده و یا کاری برای او انجام دهد، که در این صورت آنچه بیشتر از مبلغ گرفته شده داده میشود حرام خواهد بود. ولی اگر قرض گیرنده به میل خود و بدون این که قرض دهنده شرط کرده باشد بیشتر از مقداری که گرفته شده بپردازد نه تنها اشکال ندارد بلکه مستحب نیز میباشد.
.jpg)
