آیت‌الله منتظری

خداوند وجودی سراسر کمال

رضا: چرا ما نمی توانیم به عمق وجود خداوند و صفات او پی ببریم ؟

استاد: به خاطر این که خداوند متعال موجودی است سراسر کمال که دارای ذات و صفات نامحدودی است، و ما موجودی هستیم ناقص با ذهن واندیشه و درکی محدود، و موجود محدود نمی تواند آن گونه که شایسته است از موجود غیرمحدود و کمال مطلق آگاهی و اطلاع پیدا کند، درست مثل این که آب دریائی بخواهد در لیوان کوچکی جای گیرد که چنین چیزی نشدنی است. و این که عده ای خیال می‎کنند خداوند هم مانند انسان دست دارد، مثل او سخن می‎گوید، اگرچه این عده می‎گویند که دست و چشم و گوش او مانند انسان نیست اما بالاخره دارای این اعضاء و جوارح است، علتش این است که معنائی برای شنوا و بینا بودن خداوند غیر از بینایی و شنوایی شبیه خودشان درک نمی کنند؛ به علاوه موجودی را که انسان به تمام خصوصیات و جهات وجودیش مطلع شود نمی توان خدا نامید، چرا که این موجودی که در ذهن و درک بشر جای گرفته است محدود است و صلاحیت خدایی ندارد بلکه خدایی است ساخته و پرداخته ذهن انسان، و حال آن که خداوند منزه و وارسته است از این که محدود باشد یا این که انسان ناقص بتواند او را توصیف کامل کند.

احمد: چرا همه صفات کمال را به خداوند نسبت می‎دهیم ؟ چه اشکالی دارد خداوند پاره ای از صفات کمال را نداشته باشد؟

استاد: به دو دلیل:

1 - همه ما مشاهده می‎کنیم کمالاتی در جهان آفرینش برای اشیاء و مخلوقات ثابت است، و همان طور که این اشیاء در وجود و هستی خود به خدا محتاج هستند در کمالات وجودی و صفات جمال نیز به او محتاجند، چرا که همه مخلوقات نیازمند خالق و آفریدگار هستند، و در این صورت ممکن نیست خدائی که خود خالی از صفات کمال است همه این کمالات را به مخلوقات عطا کرده باشد، مثلا تا آب تر نباشد نمی تواند اشیاء را خیس نماید، و یا روغن اگر چرب نباشد نمی تواند چیزهای دیگر را چرب نماید.