4 - بعد اقتصادی:
استفاده از مراسم عظیم حج برای تقویت پایه های اقتصادی کشورهای اسلامی نه تنها با روح حج منافات ندارد بلکه یکی از فلسفه های این مراسم به شمار میرود. امام صادق (ع) در پاسخ "هشام بن حکم" که از آن حضرت درباره فلسفه انجام حج سؤال نموده است یکی از فایده های این تکلیف الهی را انتقال سرمایه های تجاری از شهری به شهر دیگر بیان میفرمایدمصدر سابق، حدیث 18.؛ چه امری بالاتر از این که مسلمانان در آن اجتماع یک بازار مشترک اسلامی را پایه ریزی نمایند و زمینه های تجاری و مبادلاتی را در میان خود به گونه ای فراهم سازند که منافعشان به جیب دشمنان اسلام ریخته نشود و اقتصادشان وابسته به آنها نگردد.
با توجه به آنچه گفته شد مسلمانان میتوانند برای حل مشکلات گوناگون جامعه اسلامی با تشکیل نشست های مختلف سیاسی، فرهنگی و اقتصادی از این عبادت ویژه بهره برداری صحیح نمایند؛ و شاید به همین دلیل است که حضرت امام صادق (ع) میفرمایند: "تا وقتی خانه کعبه برپاست اسلام هم برپا و استوار است" مصدر سابق، باب 4، حدیث 5، ص 21..
پرسش و پاسخ
س: بر چه کسی انجام حج واجب است ؟
ج: کسی که بالغ و عاقل و "مستطیع" باشد یعنی توانایی رفتن به حج را داشته باشد و به واسطه رفتن به حج مجبور نشود کار حرامی را که اهمیت آن در شرع از حج بیشتر است انجام دهد یا عمل واجبی را که از حج مهمتر است ترک نماید باید در تمام عمر یک مرتبه حج را انجام دهد.
س: برای استطاعت و توانایی در انجام حج چه شرایطی باید وجود داشته باشد؟
ج: شرایط زیر باید وجود داشته باشد: