گفتار بیست و پنجم: حج
انجام مراسم پرشکوه حج همچون عبادات دیگر دارای برکات و آثار فراوانی برای فرد و اجتماع است و اگر مسلمانان آن را طبق برنامه صحیح انجام دهند و از آن به عنوان تفریح و سیر و سیاحت و یا تظاهر و خودنمایی استفاده نکنند، این عبادت بزرگ الهی هر سال منشاء تحول تازه ای در جهان اسلام میگردد، برخی از آثار و ابعاد این مراسم گرانقدر بدین قرار است:
1 - بعد اخلاقی:
مهمترین فلسفه حج همان دگرگونی اخلاقی است که در انسان ها به وجود میآورد، فردی که درصدد انجام عمل حج است با پوشیدن لباس "احرام" از امتیازات ظاهری و لباسهای رنگارنگ و زر و زیور بیرون رفته و با تحریم پاره ای از لذتها و پرداختن به خودسازی از جهان ماده جدا شده و در عالمی از نور و صفا فرو میرود، با انجام هر یک از مراسم حج علاقه های معنوی انسان هر لحظه با خدایش محکمتر گشته و انسان از گذشته تاریک و گناه آلودش بریده و با آینده ای روشن پیوند برقرار میسازد، خصوصا وقتی در هر قدم انسان خاطرات، مجاهدتها و ایثارگریهای حضرت ابراهیم و اسماعیل (ع) و مادرش هاجر و همچنین خاطرات پیامبر بزرگ اسلام (ص) و پیشوایان بزرگ و مجاهدتهای مسلمانان صدر اسلام را در آن سرزمین در برابر چشمان خود مجسم نماید.