آیت‌الله منتظری

موارد زکات

بنابر قول مشهور علمای شیعه زکات در نه چیز واجب است که عبارتند از: گندم، جو، خرما، کشمش، طلا، نقره، گوسفند، گاو و شتر؛ ولی بنابر احتیاط باید زکات برنج و ذرت و سایر حبوبات نیز مطابق شرایط "گندم و جو" پرداخت گردد.برای اطلاع از حد نصاب هر یک از اشیاء گفته شده و مقدار زکاتی که در هر کدام باید پرداخت گردد به رساله "توضیح المسائل" مراجعه گردد. بلکه می‎توان گفت موضوع زکات وسیع تر از موارد مذکوره می‎باشد و حاکم اسلامی با در نظر گرفتن کمبودهای اقتصادی و نیز ثروت و درآمد عمومی، برحسب نیاز زکات را در اموال مردم قرار می‎دهد و در نتیجه مالیاتها به عنوان زکات واجب دریافت می‎شود.

مصرف زکات

زکات را می‎توان در موارد زیر مصرف نمود:

1 - فقیر؛ و او کسی است که همه یا بخشی از مخارج سالیانه خود و افرادی را که سرپرستی آنها را به عهده دارد نداشته باشد.

2 - مسکین؛ و او کسی است که وضع اقتصادیش بدتر از فقیر است.

3 - کافری که اگر به او زکات بدهند به اسلام گرایش پیدا کرده یا در جنگی که برای مسلمانان پیش می‎آید آنها را کمک می‎کند، و همچنین مسلمانی که ایمان وی ضعیف بوده و اگر به وسیله زکات از او دلجویی شود، ایمانش قوی می‎شود.

4 - خریداری بنده ها و آزادکردن آنان، که در این زمان دیگر چنین امری وجود ندارد.

5 - پرداخت بدهی کسانی که قدرت پرداخت بدهی خود را ندارند، درصورتی که بدهی آنها بابت مصرف در معصیت نباشد.

6 - انجام کارهایی که نفع عمومی دارد و به آن "سبیل الله" گویند؛ مثل ساختن مسجد، مدرسه، حمام، کتابخانه و اصلاح راهها، گرچه مصرف آن در اموری که باعث تقویت دین مردم می‎گردد بهتر است.