صفحه ۱۶۳

خودداری نماید؛ و تمام شدن نه سال قمری برای دختران پانزده سال قمری در حدود 164 روز زودتر از پانزده سال شمسی تکمیل می‎شود،و همچنین نه سال قمری در حدود 98 روز زودتر از نه سال شمسی کامل می‎شود..

س: آیا روئیدن موی درشت در صورت و پشت لب و روی سینه و زیر بغل و یا درشت شدن صدا نشانه بلوغ است ؟

ج: نه، مگر این که انسان به واسطه این امور یقین کند که بالغ شده است.

س: اگر انسان به تکالیف خود به خیال این که بالغ نیست عمل نکند و بعد بفهمد که از فلان تاریخ به بعد یکی از نشانه های بلوغ در وی وجود داشته است، آیا باید نمازها و روزه هایی را که در این مدت به جا نیاورده انجام دهد؟

ج: بله، هر مقدار را که می‎داند به جا نیاورده باید قضا نماید.

س: مسلمانی که به حد تکلیف می‎رسد به چه مقدار از احکام و دستورات دین باید آگاه شده و آنها را فرا گیرد؟

ج: مسائلی را که غالبا به آنها احتیاج دارد باید یاد بگیرد.

س: مجتهدی که انسان می‎خواهد از او تقلید نماید باید دارای چه خصوصیاتی باشد؟

ج: باید مرد، عاقل، بالغ، شیعه دوازده امامی، زنده و عادل باشد و بنابر احتیاط واجب جاه طلب و فریفته دنیا نباشد. و در صورتی که بین نظرات مجتهدین اختلاف وجود داشته باشد باید از فردی که از همه متخصص تر است و در اصطلاح به او "اعلم" می‎گویند تقلید نمود.

س: از کجا بفهمیم که یکی از مجتهدین از همه تخصصش بیشتر و اعلم است ؟

ج: از راههای زیر می‎توان به اعلم بودن مجتهد پی برد:

1 - خود انسان اگر اهل علم است یقین به این امر پیدا نماید.

2 - دو نفر عالم کارشناس که عادل و خداترس هستند گواهی به این امر بدهند، به شرط اینکه دو نفر عادل دیگر خلاف آن را گواهی ندهند.

3 - در میان علما و انجمن های علمی اعلم بودن وی مشهور شود و انسان از این راه به اعلم بودن وی اطمینان پیدا کند.

ناوبری کتاب