آیت‌الله منتظری

راههای کنترل خشم و غضب

احمد: چه راههائی برای کنترل خشم و غضب بیجا و بیش از اندازه وجود دارد؟

استاد: راههای متفاوتی برای این کار وجود دارد که عبارتند از:

1 - تفکر و اندیشه در عاقبت وحشتناک این عمل و این که چه بسا یک غضب نابجا باعث فتنه و جنگ و خونریزی شده و عده ای را به کشتن خواهد داد، می‎تواند نقش مهمی در مهار این روحیه ناپسند داشته باشد. شخصی خدمت پیامبراکرم (ص) آمد و عرض کرد: مرا پندی دهید، حضرت به او فرمودند: "برو و خشم مکن" مرد میان قبیله خویش بازگشت، اتفاقا افراد قبیله اش در حال آماده شدن برای نبرد با قبیله دیگری بودند، تعصب او نیز تحریک شده لباس رزم پوشید و جهت جنگ قبیله ای که در بیشتر موارد به واسطه نادانی فرد یا افرادی به پا می‎شد آماده گردید که ناگهان به یاد سخن رسول الله (ص) افتاد، خود را به قبیله مقابل رساند و گفت: هرچه ضرر و زیان از افراد قبیله ما به شما رسیده است را من جبران می‎کنم تا شعله جنگی خانمانسوز برافروخته نگردد، افراد آن قبیله چون بزرگواری و گذشت این شخص را دیدند به او گفتند: ما به بخشش و مردانگی نسبت به شما سزاوارتریم. و بدین گونه با به کارگیری سخن حکیمانه پیامبراکرم (ص) و دقت در عاقبت خشم بیجا دو قبیله با هم آشتی نمودند.

2 - در نظر گرفتن قهر و غلبه خداوند و این که انسان با خود بیندیشد همان طور که من به لطف و بخشش پروردگار جهان نیازمندم و دوست دارم که خداوند از خطاهای من درگذرد و مرا به آتش خشم خود دچار نکند پس خود نیز از خطای دیگران چشم پوشی کرده و خویشتن داری نمایم. پیامبراکرم (ص) به حضرت علی (ع) می‎فرماید: "ای علی خشمگین مشو و اگر دچار چنین حالتی شدی بر جای خود نشسته و در قدرت پروردگار بر بندگان و حلم و گذشت او از ایشان بیندیش".

سعدی در این باره چنین می‎گوید:

هر که به زیردستان نبخشاید، به جور زبردستان زبر دستان: زورمندان. گرفتار آید.