آیت‌الله منتظری

گفتار هشتم: خشم و غضب، گذشت و فداکاری

استاد: یکی از نیروهای مفید در وجود هر فردی که عامل دفاعی او در مقابل دشمن است خشم و غضب است، وجود این غریزه و خصلت یکی از نعمت های خداوند شمرده می‎شود. اگر انسان بخواهد هنگام رو به رو شدن با دشمن بیرحم و ستمگر نرمش نشان دهد همه چیزش را از دست داده و دشمن مال و ناموس او و دیگران را مورد تاخت و تاز قرار خواهد داد.

پس وجود خشم و غضب در نهاد آدمی نه تنها عبث و بیهوده نیست بلکه نقطه آغاز کمال و پیشرفت اوست، به شرطی که از این نیرو در جای خود استفاده گردد، مثلا در برخورد با دشمن جفاپیشه و خونخوار و تجاوزگران به حقوق انسانها؛ ولی در برخورد با برادران ایمانی و سایر انسانهائی که پا از حریم انسانیت بیرون نمی گذارند، انسان باید گذشت و مدارا نموده و از خطای آنها در حق خود گذشت نماید.

مسلمانها باید با همدیگر رئوف و مهربان بوده و خشم خویش را در مقابل دشمن بیرحم به کار برند؛ گذشت و چشم پوشی و خشم و غضب خصلت هایی هستند که هر کدامشان در زندگی انسان مورد نیاز می‎باشند، ولی مسأله مهم این است که چگونه از این دو نیروی به ظاهر ناسازگار در برخورد با دیگران استفاده نمائیم.