استاد: آفرین بر شما، بسیار خوب درباره موضوع بحث مطالعه کرده اید. در اینجا حدیث بسیار جالبی را که دارای سه جمله پرمحتواست و از حضرت علی (ع) به ما رسیده و "جاحظ" یکی از دانشمندان ادیب عرب این سه جمله را به همراه شش سخن دیگر به عنوان گل سرسبد سخنان حضرت علی (ع) انتخاب کرده است برای شما بیان میکنم، حضرت میفرماید:
"به هر که دلت خواست احسان و نیکی کن، آن وقت تو آقا و امیر او خواهی بود؛ و از هر شخصی که خواستی بی نیازی بجوی و دست نیاز به سویش دراز نکن، آن وقت تو هم مثل او خواهی بود؛ و به هر که خواستی محتاج شو، در آن صورت تو برده و زیردست او قرار خواهی گرفت".
راههای حفظ شخصیت
علی: برای این که انسان شخصیت و عزت نفس خود را حفظ نماید چه کارهائی باید انجام دهد؟
استاد: برای حفظ شخصیت راههائی وجود دارد که عبارتند از:
1 - استقامت و بردباری در مقابل مشکلاتی که به انسان رو میآورد؛ در جمله معروفی از "موسولینی" دیکتاتور ایتالیائی آمده است که او گفته: "آهن داشته باش تا نان داشته باشی" یعنی سرنیزه و قدرت اسلحه داشته باش تا بتوانی زندگی کنی، اما "اقبال لاهوری" بزرگ حکیم پاکستانی چنین گفته است: "آهن باش تا نان داشته باشی" منظور ایشان همان استقامت و بردباری در برابر سختی هاست.
چنانکه سعدی میگوید: دو برادر یکی خدمت سلطان کردی و دیگری به زور بازو نان خوردی. باری این توانگر گفت درویش را که: چرا خدمت نکنی تا از مشقت کارکردن برهی ؟ گفت: تو چرا کار نکنی تا از مذلت مذلت: خواری خدمت رهائی یابی ؟ که خردمندان گفته اند: نان خود خوردن و نشستن به که کمر شمشیر زرین به خدمت بستن در قدیم غلامان پادشاهان کمربند زرینی میبستند و از آن شمشیر میآویختند و به خدمت مشغول میشدند..