صفحه ۱۰۸

رضا: دروغ، غیبت، تهمت، دشنام و فحش، سخن چینی، افشاگری و ریختن آبروی افراد.

علی: تحقیر و مسخره کردن دیگران، نفرین بیجا، سرزنش بی مورد، پرحرفی و لغوگوئی، افشای راز خود و دیگران.

احمد: تقویت افراد ستمکار، شهادت ناحق، منحرف کردن دیگران، بهانه جوئی، توجیه کارهای ناپسند خود و دیگران، زخم زبان، نفاق و چند گونه سخن گفتن.

استاد: ملاحظه می‎شود که اگر کنترل این عضو در اختیار انسان قرار نگیرد، آدمی با چه مسائلی روبرو شده و دچار چه گناهان بزرگی می‎گردد. یکی از راههای کنترل زبان خاموشی و سکوت است و در این راستا یکی از نشانه های انسانهای عاقل کم حرفی است. حضرت علی (ع) می‎فرمایند:

"اذا تم العقل نقص الکلام"
"وقتی عقل انسان کامل گردد سخن گفتنش کم می‎گردد".
زمانی که شد عقل انسان تمام ____ شود بی سخن، اندک او را کلام
به هرزه میالای میالای: آلوده نکن هرگز دهان ____ که شد آدمی را زیان از زبان

یکی از بزرگان صدر اسلام برای این که مواظب باشد هر سخنی را نگوید، سنگریزه ای تیز در دهان خود می‎گذاشت تا هنگام سخن گفتن اول به عاقبت و اثر آن کلام فکر کند و بعد حرفش را بزند. این که امام علی (ع) می‎فرمایند: "سکوت به مانند طلا و سخن گفتن چون نقره است" نشان دهنده اهمیت خودداری از سخنان بی فایده است. و هم ایشان می‎فرمایند: "کلام و سخن در بند تو اسیر است تا وقتی که آن را برای دیگران بیان ننموده ای، اما همین که لب به سخن گشودی تو اسیر و در بند او خواهی شد، پس زبان خود را حفظ کن آن گونه که طلا و اشیاء قیمتی خود را حفظ می‎نمائی، چه بسا سخنی نابجا که نعمتی را از انسان گرفته و شری را دچار انسان گرداند".

گوش تو دو دادند و زبان تو یکی ____ یعنی که دو بشنو و یکی بیش مگوی

ناوبری کتاب