( و چنانچه آسمانها و زمین بر بنده ای بسته شده باشند سپس این بنده تقوای خدا را پیشه کند، هر آینه خداوند راه برون رفتی از آسمان و زمین برای او قرار میدهد.)
"رتق" به معنای بسته بودن و به هم چسبیدن میباشد. این کلمه در قرآن یک بار آمده و بخشی از کلام حضرت برگرفته از این آیه قرآن است: (أو لم یر الذین کفروا أن السماوات والارض کانتا رتقا ففتقناهما) ر.ک : شرح نهج البلاغه ابن أبی الحدید، ج 8، ص 252. "آیا آنان که کافر شده اند ندیده اند که آسمانها و زمین به هم پیوسته بودند و ما آن دو را از هم جدا ساختیم."
بسته بودن آسمان و زمین در اینجا سه احتمال دارد:
الف - این که آسمان و زمین ابتدا واقعا بسته بودند و به این صورت از یکدیگر جدا نبودند.
ب - این که از آسمان باران نازل نمی شد، و از زمین درخت و گیاه نمی روئید.
ج - این که اسباب و شرایط زمینی و ظاهری و اسباب و شرایط آسمانی و باطنی و غیبی برای درخواست بنده فراهم و هماهنگ نبود. و به نظر میآید این احتمال در اینجا قویتر است.
"اتقی" در اصل "اوتقی" بود که واو در تاء ادغام شده است؛ مانند "وهب" که وقتی به باب افتعال برود "اوتهب" میشود آنگاه واو در تاء ادغام و "اتهب" میشود. "تقوا" از ماده "وقایة" است و در "صرف میر" خواندیم که "الوقی" یعنی نگاه داشتن.
حضرت علی (ع) در عبارت قبل به ابوذر(ره) فرمود: چون تو برای خدا غضب کردی پس به او امید داشته باش؛ بنابراین در ادامه مشخص میکند که چرا باید به خداوند امیدوار بود. برای این که خداوند میفرماید: (و من یتق الله یجعل له مخرجا) تنقیح المقال (رجال مامقانی)، ج 1، ص 234 در ترجمه جندب بن جنادة . "و کسی که تقوای الهی داشته باشد خداوند راه نجاتی برای او قرار میدهد." در اینجا حضرت میفرماید: "ولو أن السماوات و الارض کانتا علی عبد
.jpg)
